‎ویتامین D3 (کوله کلسی فرول) (chole calciferol)
‎ویتامین د۳ یا کوله کلسی فرول یک مکمل غذایی می باشد که برای درمان کمبود این ویتامین تجویز می گردد. این دارو همچنین همراه با کلسیم جهت حفظ توده استخوانی مصرف می شود.
‎مصرف این ویتامین در مبتلایان ام اس به عنوان مکمل، به کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک می کند.
‎مطالعات جدید نشان می دهد کمبود ویتامین د۳ علاوه بر کاهش تراکم استخوانی تاثیردارد و در نتیجه باعث افزایش شکستگی ها و پوکی استخوان می شود، می تواند در عملکرد سیستم ایمنی نیز تاثیر داشته باشد و احتمال بروز برخی بیماری های خود ایمنی مانند ام اس را افزایش دهد.
‎ویتامین D3 با کمک تنظیم سیستم ایمنی و محافظت از سلول های عصبی در برابر آسیب، به کاهش سرعت پیشرفت ام اس کمک می کند همچنین با جذب کلسیم به سلامت استخوان ها کمک می نماید.
‎این دارو به صورت بدون نسخه، و در دوز های بالا و تزریقی با تجویز پزشک در داروخانه ها ارائه می شود.
‎ویتامین D3 به ویتامین آفتاب نیز معروف است زیرا نور آفتاب کمک به ساخت فرم فعال آن در بدن می نماید. این ویتامین همچنین در زرده ی تخم مرغ، روغن ماهی، شیرها و مواد غذایی غنی شده با این ویتامین نیز وجود دارد.
‎شربت، قطره، قرص و کپسول های خوراکی ویتامین د در دوز های متفاوت ۴۰۰، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۵۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ واحد جهت مصرف خوراکی توسط شرکت های متعددی تولید می شود.
‎فرم تزریقی این دارو نیز با دوز ۳۰۰۰۰۰ واحد و ۶۰۰۰۰۰ واحد موجود می باشد.
‎نکته: در برخی مواقع در مکمل ها نام vit D2 را مشاهده می کنید. Vit D2 نیز کارایی مشابه vit D3 دارد اما vit D3 فرم فعال تر می باشد و به ویتامین D2 ارجح تر است.

‎پیش از مصرف ویتامین D3
‎-در صورتی که این دارو را بدون تجویز پزشک مصرف می نمایید، بروشور اطلاعات دارو را به دقت مطالعه فرمایید. مصرف بیش از حد این ویتامین می تواند ایجاد مسمومیت نماید و عوارض مهمی در بر داشته باشد. لذا مقدار مصرف این دارو با توجه به آزمایشات بالینی و توسط پزشک یا داروساز باید توصیه گردد.
‎-در صورت سابقه ی حساسیت به ویتامین D3، هرگونه دارو و مکمل، غذا و… پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-هر یک از ویتامین ها دارای یک حد مجاز مصرف روزانه با توجه به شرایط و سن فرد مصرف کننده می باشند لذا در صورت مصرف چند مکمل به صورت همزمان حتما لیست تمامی آن ها را در اختیار داروساز خود قرار دهید تا از مصرف بیش از حد دارو جلوگیری گردد.
‎-در کودکان و سالمندان مصرف ویتامین D3 حتما تحت نظر پزشک و به مقدار و روش تاکید شده مصرف گردد.
‎-لیست کاملی از دارو ها و مکمل های مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید تا در صورت بروز تداخل با این دارو، اقدامات لازم انجام شود.
‎-در صورت سابقه یا ابتلا به پرکاری تیروئید، سندرم سو ٔ جذب دستگاه گوارش، وجود کلسیم یا ویتامین D بیشتر از حد در بدن طبق آزمایشات ، به پزشک خود اطلاع دهید.

‎نحوه ی صحیح مصرف ویتامین D3
‎-فرم خوراکی ویتامین D3 را همراه یا بدون غذا می توانید مصرف نمایید. با این حال مصرف این دارو همراه با غذا های چرب، جذب آن را افزایش می دهد.
‎-مقدار مصرف ویتامین D3 با توجه به آزمایشات بالینی و سطح ویتامین د موجود در بدن هر فرد متفاوت می باشد. در صورتی که مبتلا به کمبود ویتامین D3 می باشید آن را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
‎معمولا در دوز های پایین (۴۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد) بصورت روزانه و در دوز های بالاتر (۵۰۰۰۰ واحد) بصورت هفتگی یا ماهانه با توجه به نیاز فرد، تجویز می شود.

در باره ویتامین D بیشتر بدانید

‎توصیه ها ی لازم در خصوص ویتامین د۳
‎-در مدت درمان با ویتامین D3، رژیم غذایی و توصیه های تغذیه ای و سلامتی پزشک خود را نیز بکار ببرید.
‎-معمولا در صورت کمبود ویتامین D، دوره درمان با این فرآورده چند ماهه می باشد و پس از چند ماه با آزمایش مجدد مشخص می شود که آیا نیاز به دوره ی درمانی جدید هست یا خیر.
‎-در صورتی که قصد بارداری دارید با پزشک خود در مورد مقدار مصرف این مکمل مشورت نمایید.
‎-در صورت فراموشی یک نوبت دارو، به محض یادآوری مصرف نمایید مگر اینکه به زمان مصرف بعدی نزدیک باشید در این صورت از مصرف دوز فراموش شده بپرهیزید همچنین از دو برابر کردن مقدار دارو در نوبت بعدی خودداری کنید.

‎عوارض جانبی ویتامین D3
‎-در صورت بروز علائم حساسیت مانند لکه های پوستی، خارش، کهیر، تورم، تب، خس خس سینه و تنگی نفس، تغییر در صدا، ورم لب، پلک ها، صورت، زبان یا گلو و… به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎-علائم مسمومیت با مصرف بیش از حد مورد نیاز ویتامین د شامل احساس ضعف و بی حالی، گیجی، احساس خستگی شدید، سردرد، معده درد و سؤهاضمه، یبوست و درد های استخوانی می باشد در صورت بروز این علائم ویتامین د را قطع و به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎-در صورت بروز سرفه های مزمن، مشکل در بلع، ضربان قلب بالا و هرگونه خستگی غیر عادی به پزشک خود مراجعه نمایید.

‎شرایط نگهداری
فرآورده حاوی ویتامین د را طبق شرایطی که روی بسته قید شده است نگهداری نمایید. با این حال عموما ویتامین ها به علت خاصیت اکسید شوندگی  (آنتی اکسیدان بودن) باید در دمای اتاق و دور از نور مستقیم خورشید، گرما یا سرمای شدید قرار گیرد.

Reference: www.webmd.com 

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف ویتامین د3

ویتامین د۳: اين دارو براي پيشگيري و درمان كمبود ويتامين D، راشي تيسم و درمان كمي كلسيم خون همراه با كم كاري پاراتيروئيد مصرف مي شود.

آلفا کلسیدول از مشتقات ویتامین د۳ است:
-کنترل هایپو کلسمی، هایپر پاراتیروئیدیسم ثانویه و استئودیستروفی در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی

مکانیسم اثر ویتامین د3

– آلفاکلسیدول در کبد سریعا به متابولیت فعال ویتامین د : ۱و ۲۵ دی هیدروکسی ویتامین د۳ تبدیل می شود و در مسیر متابولیسم توسط کلیه قرار نمی گیرد. باعث جذب روده ای کلسیم و فسفر، بازجذب کلسیم از استخوان و احتمالا بازجذب کلیوی کلسیم می گردد.

فارماکوکینتیک ویتامین د3

ویتامین د۳:
اين ويتامين به سهولت از ابتدا يا انتهاي روده كوچك جذب مي شود. اين ويتامين عمدتاً در كبد و بافتهاي چربي ذخيره مي شود. فعال شدن متابوليك كوله كلسيفرول طي دو مرحله در كبد و كليه صورت مي گيرد. دفع اين ويتامين از راه صفرا و كليه صورت مي گيرد.

آلفا کلسیدول:
– شروع اثر: 6 ساعت
– طول اثر بر سطح جذب کلسیم روده ای: 1,25-(OH)2D3 ( 48 ساعت )
– اتصال به پروتئین: عمدتا به پروتئین متصل شونده به ویتامین D
– متابولیسم: کبدی، به 1,25-(OH)2D3 تبدیل می شود.
– نیمه عمر: 3 ساعت در نارسایی کلیوی
– زمان رسیدن به پیک سطح فعال ویتامین D: خوراکی 12 ساعت، IV 4 ساعت

منع مصرف ویتامین د3

اين دارو در زيادي كلسيم خون، هيپرويتامينوز D و استئوديستروفي كليوي همراه با زيادي فسفات خون نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی ویتامین د3

با مصرف مقادير بيش از حد اين ويتامين، بي اشتهايي، تهوع و استفراغ، اسهال، كاهش وزن بدن، تكرر ادرار، تعريق، سردرد، تشنگي، سرگيجه و افزايش غلظت كلسيم و فسفات در پلاسما و ادرار گزارش شده است.

آلفا کلسیدول:
– قلبی عروقی: آریتمی قلبی، افزایش فشار خون
– سیستم عصبی مرکزی: سردرد، افزایش دمای بدن، سایکوز ( نادر )، خواب آلودگی
– پوستی: راش
– ادراری تناسلی: زیاد شدن ادرار
– اندوکرین و متابولیک: هایپرکلسمی، هایپرکلسترولمی، هایپرفسفاتمی، کاهش میل جنسی، افزایش تشنگی
– گوارشی: بی اشتهایی، یبوست، تهوع، پانکراتیت، غیر طبیعی شدن حس چشایی، استفراغ، کاهش وزن، خشکی دهان
– کبدی: افزایش AST و ALT
– عصبی عضلانی و اسکلتی: درد استخوان و عضلات، ضعف
– چشمی: ورم ملتحمه، رسوب کلسیم در قرنیه، ترس از نور
– کلیوی: افزایش BUN، افزایش ادرار
– تنفسی: آبریزش بینی

تداخلات دارویی ویتامین د3

مصرف همزمان داروهاي آنتي اسيد حاوي منيزيم با كوله كلسيفرول ممكن است منجر به زيادي منيزيم خون، بويژه در بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليوي گردد. مصرف همزمان كوله كلسيفرول با مقادير زياد فراورده هاي حاوي كلسيم يا مدرهاي تيازيدي ممكن است خطر زيادي كلسيم خون را افزايش دهد. مصرف همزمان ساير مشتقات ويتامين D با اين دارو توصيه نمي شود.زيرا امكان بروزمسموميت افزايش مي يابد.

هشدار ها ویتامین د3

1. اين دارو در موارد زير بايد با احتياط مصرف شود:
تصلب شرائين يا عيب كار قلب، زيادي فسفات خون و عيب كار كليه و حساسيت مفرط به اثرات ويتامين D.
2. در بيماران مبتلا به عيب كار كليه يا درصورت مصرف مقادير زياد ويتامين، تعيين غلظت كلسيم پلاسما ضروري است.

آلفا کلسیدول:
-از مصرف دوزهای بالا و اضافی خودداری شود. دوز بالای ویتامین D منجر به سرکوب PTH، هایپرکلسمی پیش رونده یا حاد، دفع کلسیم در ادرار، هایپرفسفاتمی و بیماری استخوان ضعیف می شود.
– در صورتیکه هایپرکلسمی در بیماران دیالیزی رخ داد بایستی دارو قطع شود.
– هایپرفسفاتمی ناشی از دارو نیاز به مواد متصل شونده به فسفات را افزایش می دهد.
– در بیمارانی که دیگوگسین مصرف می کنند با احتیاط مصرف شود، هایپرکلسمی می تواند باعث بدتر شدن آریتمی قلبی در این بیماران گردد.
– از مصرف همزمان با سایر فرآورده های حاوی ویتامین D و آنتاسیدهای حاوی منیزیم خودداری شود.

توصیه های دارویی ویتامین د3

1. خطر بروز مسموميت با مصرف درازمدت مقادير زياد اين ويتامين، وجود دارد.
2. از مصرف همزمان داروهاي ضداسيد حاوي منيزيم با اين دارو بايد خودداري شود.
3. در صورت مصرف اين دارو به عنوان افزاينده كلسيم خون، به منظور بررسي پيشرفت درمان، مراجعه منظم به پزشك ضروري است.
4. از آنجائيكه كمبود ويتامين D به تنهايي شايع نيست، معمولاً تركيبي از چند ويتامين تجويز مي شود.

دارو های هم گروه ویتامین د3

گروه C

در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشك قابل استفاده است: مطالعات حیوانی مواردی از عارضه جانبی برای جنین نشان داده است و مطالعات انسانی به اندازه کافی در دست نیست. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است.