همه چیز درباره‌ی بیماری‌های مقاربتی

طبق یافته‌های سازمان جهانی بهداشت، به‌طور متوسط از هر ۲۵ نفر در جهان دست‌کم یک نفر به یکی از بیماری‌های کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس مبتلا است. بیماری‌هایی که در طبقه‌بندی کلی STD یا بیماری‌های آمیزشی قرار می‌گیرند و می‌توانند بر سلامت جسمی و جنسی افراد مبتلا اثرگذار باشند. بیماری‌های مقاربتی از طریق تماس جنسی از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شوند و یک فرد بیمار می‌تواند با داشتن رابطه جنسی محافظت نشده از واژن، مقعد یا دهان با فردی دیگر، این بیماری را به فرد دیگری منتقل کند. در این مطلب از وبلاگ اسنپ‌دکتر با انواع بیماری‌های مقاربتی و آمیزشی، علائم و راه‌های پیش‌گیری از ابتلا به آن‌ها آشنا شوید.

آیا بیماری مقاربتی تنها از طریق رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شود؟

گرچه تماس جنسی یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال بیماری‌های مقاربتی شناخته می‌شود، اما تنها راه انتقال نیست. بسته به نوع بیماری، عفونت‌ها ممکن است از طریق سوزن‌های مشترک و شیردهی نیز به افراد منتقل شوند.

علائم بیماری‌های مقاربتی در مردان

گاهی بیمار‌های مقاربتی بی‌علامت هستند اما برخی از بیماری‌های مقاربتی علائم واضحی را در افراد مبتلا ایجاد می‌کنند. در مردان، علائم رایج عبارتند از:

• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
• زخم، برجستگی، یا بثورات در آلت تناسلی مرد، بیضه‌ها، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان
• ترشح یا خونریزی غیرمعمول از آلت تناسلی مرد
• بیضه‌های دردناک یا متورم

علائم مشترک بیماری‌های مقاربتی در زنان عبارتند از:

• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
• زخم، برجستگی یا بثورات در واژن، مقعد، باسن، ران‌ها یا دهان یا اطراف آن
• ترشح یا خونریزی غیرمعمول از واژن
• خارش در واژن یا اطراف آن

انواع بیماری‌های مقاربتی

انواع مختلفی از عفونت‌ها می‌توانند از راه جنسی منتقل شوند. شایع ترین بیماری‌های مقاربتی به شرح زیر است.

کلامیدیا

نوع خاصی از باکتری‌ها باعث کلامیدیا می‌شوند. بسیاری از افراد مبتلا به کلامیدیا علائم قابل توجهی ندارند. هنگامی‌که علائم ایجاد می‌شود، اغلب شامل موارد زیر است:

• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
• ترشحات سبز یا زرد از آلت تناسلی مرد یا واژن
• درد در زیر شکم

در صورت عدم درمان، کلامیدیا می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

اگر زن باردار مبتلا به کلامیدیای درمان نشده باشد، می‌تواند آن را در زمان تولد به کودک خود منتقل کند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند کلامیدیا را به راحتی درمان کنند.

HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)

HPV ویروسی است که می‌تواند از طریق تماس نزدیک پوست به پوست یا رابطه جنسی از یک شخص به فرد دیگر منتقل شود. سویه‌های مختلفی از این ویروس وجود دارد که برخی از آن‌ها خطرناک تر از سایرین هستند.

شایع‌ترین علامت HPV، زگیل در دستگاه تناسلی، دهان یا گلو است.

برخی از سویه‌های عفونت HPV می‌توانند منجر به سرطان شوند، از جمله:

• سرطان دهان
• سرطان دهانه رحم
• سرطان ولو
• سرطان آلت تناسلی مرد
• سرطان رکتوم

نکته مهم آن است که هیچ درمانی برای HPV وجود ندارد. با این حال، عفونت‌های HPV اغلب خود به خود برطرف می‌شوند. علاوه بر این، واکسنی برای محافظت در برابر خطرناکترین سویه‌ها از جمله HPV 16 و HPV 18 در دسترس است. شواهد نشان می‌دهد که واکسن‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از ایجاد ضایعات دهانه رحم در زنان جوان (به‌ویژه در افرادی که بین ۱۵ تا ۲۶ سالگی واکسینه شده‌اند) جلوگیری می‌کند.

سفلیس

سفلیس عفونت باکتریایی دیگری است که در مراحل اولیه اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

علائم: اولین علامتی که ظاهر می‌شود یک زخم گِرد کوچک است. این زخم می‌تواند در دستگاه تناسلی، مقعد یا دهان ایجاد شود که بدون درد اما بسیار عفونی است.

علائم بعدی سفلیس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• راش
• خستگی
• تب
• سردرد
• درد مفصل
• کاهش وزن
• ریزش مو

در صورت عدم درمان، سفلیس در مراحل آخر می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• از دست دادن بینایی
• از دست دادن شنوایی
• از دست دادن حافظه
• بیماری روانی
• عفونت‌های مغز یا نخاع
• بیماری قلبی
• مرگ

خوشبختانه، در صورتی که به موقع درمان سفلیس آغاز شود، به راحتی می‌توان با مصرف آنتی‌بیوتیک آن را درمان کرد. با این حال، عفونت سفلیس در یک نوزاد تازه متولد شده می‌تواند کشنده باشد. به همین دلیل غربالگری سفلیس برای همه زنان باردار مهم است.

اچ آی وی (HIV)

HIV می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند و خطر ابتلا به ویروس‌ها یا باکتری‌های دیگر و ایجاد برخی سرطان‌ها را افزایش دهد. در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به مرحله 3 HIV شود که به ایدز معروف است. اما با درمان امروز، بسیاری از افراد مبتلا به HIV هرگز به ایدز مبتلا نمی‌شوند.

در مراحل اولیه یا بحرانی، علائم HIV با علائم آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود. به‌عنوان مثال، علائم اولیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• لرز
• درد‌ها
• تورم غدد لنفاوی
• گلو درد
• سردرد
• حالت تهوع
• بثورات

این علائم اولیه معمولاً ظرف مدت تقریباً یک ماه برطرف می‌شوند. از آن زمان به بعد، فرد می‌تواند بدون داشتن علائم جدی یا مداوم برای سال‌ها، اچ.آی.وی داشته باشد. سایر افراد ممکن است علائم غیر اختصاصی مانند: خستگی مکرر، تب، سردرد و مشکلات معده را تجربه کنند.

هنوز هیچ درمانی برای HIV وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی برای کنترل آن در دسترس است. همچنین درمان مناسب می‌تواند شانس انتقال HIV به شریک جنسی را نیز کاهش دهد. در حقیقت به طور بالقوه میزان HIV در بدن فرد مبتلا طی روند درمان کاهش می‌یابد.

سوزاک

سوزاک یکی دیگر از بیماری‌های مقاربتی باکتریایی است.

بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک هیچ علامتی ندارند. اما ممکن است برخی افراد علائم زیر را تجربه کنند:

• ترشحات سفید، زرد، بژ یا سبز از آلت تناسلی یا واژن
• درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
• تکرر ادرار بیش از حد معمول
• خارش در اطراف دستگاه تناسلی
• گلو درد

در صورت عدم درمان، سوزاک می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• عفونت‌های مجرای ادرار، غده پروستات یا بیضه‌ها
• بیماری التهابی لگن
• ناباروری

ممکن است مادر در هنگام زایمان سوزاک را به نوزاد خود منتقل کند. انتقال سوزاک به نوزاد می‌تواند مشکلات جدی را برای سلامت او ایجاد کند. به همین دلیل بسیاری از پزشکان زنان باردار را تشویق می‌کنند تا آزمایش‌های احتمالی بیماری‌های مقاربتی را پیش از زایمان انجام دهند. سوزاک معمولاً با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است.

شپش عمومی‌ (خرچنگ)

«خرچنگ» نام دیگری برای شپش عانه است. آن‌ها حشرات ریزی هستند که می‌توانند روی موهای ناحیه تناسلی ساکن شوند و مانند شپش سر و بدن از خون انسان تغذیه کنند.

علائم شایع شپش عانه شامل:

• خارش در اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد
• برجستگی‌های کوچک صورتی یا قرمز در اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد
• تب درجه پایین
• کمبود انرژی
• زودرنجی و کج‌خلقی

این امکان وجود دارد که فرد بتواند شپش یا تخم‌های ریز سفید آن‌ها را در اطراف ریشه موهای شرمگاهی ببیند. ذره‌بین می‌تواند به شما کمک کند آنها را تشخیص دهید. در صورت عدم درمان، شپش عانه از طریق تماس پوست به پوست یا لباس مشترک، ملافه یا حوله به افراد دیگر منتقل می‌شود.

تریکومونیازیس

عامل بیماری تریکومونیازیس، تک سلولی کوچکی است که می‌تواند از طریق تماس دستگاه تناسلی از یک شخص به فرد دیگر منتقل شود. کمتر از یک سوم افراد مبتلا به این بیماری دارای علائم مشترکی هستند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترشح از واژن یا آلت تناسلی مرد
• سوزش یا خارش در اطراف واژن یا آلت تناسلی مرد
• درد یا ناراحتی در هنگام ادرار یا رابطه جنسی
• تکرر ادرار
• ترشحات واژن با بوی نامطبوع

در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• عفونت‌های مجرای ادرار
• بیماری التهابی لگن
• ناباروری

تبخال

تبخال نام کوتاه شده ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. دو سویه اصلی ویروس، HSV-1 و HSV-2 هر دو از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند.

HSV-1 در درجه اول باعث تبخال دهانی می‌شود. همچنین می‌تواند در طی رابطه جنسی دهانی از دهان یک فرد به دستگاه تناسلی شخص دیگری منتقل شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، HSV-1 می‌تواند باعث تبخال دستگاه تناسلی شود.

HSV-2 در درجه اول باعث تبخال دستگاه تناسلی می‌شود. شایع‌ترین علامت تبخال، زخم‌های تاول‌زده است. در مورد تبخال دستگاه تناسلی، این زخم‌ها در دستگاه تناسلی یا اطراف آن ایجاد می‌شوند. در تبخال دهانی، زخم‌ها روی دهان یا اطراف آن ایجاد می‌شوند.

زخم‌های تبخال معمولاً طی چند هفته پوسته پوسته شده و بهبود می‌یابند. درابتدا زخم‌ها معمولاً دردناک هستند و به‌طور معمول با گذشت زمان درد کمتر می‌شود.

اگر یک زن باردار مبتلا به تبخال باشد، می‌تواند آن را به جنین خود در رحم یا نوزاد تازه متولد شده خود در حین زایمان منتقل کند. این به اصطلاح تبخال مادرزادی می‌تواند برای نوزادان بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل آگاهی از وضعیت HSV برای زنان باردار مفید است.

هنوز هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد. اما داروهایی برای کنترل شیوع و تسکین درد زخم‌های تبخال در دسترس هستند. همین داروها همچنین می‌توانند احتمال انتقال تبخال به شریک جنسی را کاهش دهند.

سایر بیماری‌های مقاربتی

سایر بیماری‌های مقاربتی که کمتر شایع هستند عبارتند از:

• شانکروئید
• لنفوگرانولوم ونروم
• گرانولوم اینگوینال
• گال
  وغیره …

بیماری‌های مقاربتی قابل درمان

بسیاری از بیماری‌های مقاربتی قابل درمان هستند. به عنوان مثال، بیماری‌های مقاربتی زیر با استفاده از آنتی‌بیوتیک یا سایر روش‌های درمانی قابل درمان هستند:

• کلامیدیا
• سیفلیس
• سوزاک
• شپش‌ها
• تریکومونیازیس

بیماری‌های مقاربتی زیر در حال حاضر غیرقابل درمان هستند. با این وجود می‌توان آن را مدیریت کرد و تشخیص زودهنگام در کنترل آن بسیار مهم است:

• HPV
• اچ آی وی
• تبخال

بیماری‌های مقاربتی و بارداری

برای زنان باردار امکان انتقال بیماری‌های مقاربتی به جنین در دوران بارداری یا نوزاد در حین زایمان وجود دارد. در نوزادان تازه متولد شده، بیماری‌های مقاربتی می‌تواند عوارضی ایجاد کند که در برخی موارد زندگی نوزاد را به خطر می‌اندازد.

اگر نتایج آزمایش بیماری‌های مقاربتی شما در حین بارداری، ابتلایتان به یک یا چند مورد بیماری را نشان می‌دهد، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد ویروسی یا سایر روش‌های درمانی برای شما تجویز کند. در برخی موارد، آنها ممکن است شما را به سزارین ترغیب کنند تا خطر انتقال در هنگام زایمان کاهش یابد.

پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی

اجتناب از رابطه جنسی محافظت نشده تنها راه جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی است. استفاده درست از کاندوم به‌طور کلی در جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی که از طریق مایعات مانند مایع منی یا خون پخش می‌شود، محافظت موثری در برابر بسیاری از بیماری‌های مقاربتی ایجاد می‌کند. اما کاندوم‌ها نمی‌توانند به‌طور کامل در برابر بیماری‌های مقاربتی که از پوست به پوست دیگر منتقل می‌شود محافظت کنند. اگر کاندوم ناحیه پوست را با عفونت نپوشاند، فرد هنوز هم می‌تواند بیماری مقاربتی را به شریک جنسی خود انتقال دهد.