علل و علائم کبد چرب

کبد چرب چیست؟

وجود مقداری چربی در کبد طبیعیست. اما اگر میزان چربی در کبد به بیش از 5 تا 10 درصد از وزن کبد برسد، ممکن است شما به بیماری کبد چرب الکلی و یا غیر الکلی دچار شده باشید. در برخی موارد این بیماری می تواند منجر به عوارض بسیار جدیتری شود.

بیماری کبد چرب الکلی (ALD) چیست؟

بیش از 15 میلیون نفر در آمریکا به سوء مصرف و یا مصرف بیش از حد الکل دچار هستند که بیش از 90 در صد آن ها به کبد چرب دچار می شوند.

کبد چرب ممکن است بعد از نوشیدن مقداری متوسط و یا زیاد از  حدِ الکل بروز کند. حتی ممکن است در یک دوره ی بسیار کوتاه پس از مصرف الکل بیش از حد نیز بیماری کبد چرب (بیماری کبد چرب حاد) رخ بدهد.

ژنتیک و وراثت نیز نقش مهمی در کبد چرب دارند و این نقش را به دو روش بازی می کنند:

• ژنتیک و وراثت می تواند در میزان تمایل شما به مصرف الکل و الکلیسم نقش داشته باشد.
• ژنتیک و وراثت می تواند در سطوح آنزیم های کبدی و میزان تجزیه الکل نقش داشه باشد.

سایر عواملی که می توانند شما را در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی قرار دهد عبارتند از:

• هپاتیت C(که می تواند به التهاب کبد منجر شود.)
• آهن اضافه در بدن
• چاقی
• رژیم غذایی

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

در حال حاضر بیماری کبد چرب غیر الکلی شایعترین علت بیماری های مزمن کبدی در ایالات متحده به حساب می آید. برخی از مردم با مقدار اضافی چربی در کبد به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. اگر چه این حالت طبیعی نیست اما اگر به آسیب و التهاب منجر نشود، بیماری خطرناکی محسوب نمی شود.

سایر مبتلایان به بیماری ای با نام NASH مبتلا می شوند که اگر چه بسیار شبیه بیماری کبد چرب الکلیست اما این افراد الکل کمی مصرف می کنند و یا اصلا الکل مصرف نمی کنند. NASH می تواند به تخریب دائمی کبد منجر شود. ممکن است کبد بزرگ شده و در طول زمان، ممکن است سلول های کبدی با بافت های اسکار جایگزین شوند. به این حالت سیروز (cirrhosis) گفته می شود. کبد نمی تواند درست کار کند و ممکن است شما با نارسایی کبدی، سرطان کبد و یا حتی مرگ ناشی از اختلال کبد مواجه شوید. NASH یکی از عواملی است که می تواند منجر به سیروز شود.

هر دو نوع NAFLD در حال شیوعِ بیشتر هستند. ممکن است بیش از 20 در صد از بزرگسالان به بیماری کبد چرب و یا NAFLD مبتلا شوند. بیش از 6 میلیون کودک نیز که بیشتر آسیایی و اسپانیایی هستند به این بیماری مبتلا هستند. شواهد اخیر نشان داده است که NAFLD در کودکانی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند می تواند باعث بروز بیماری های قلبی نیز شود.

علل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

علت بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست. عوامل خاصی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد اما در برخی موارد هیچ کدام از این موارد قابل مشاهده نیست. با این حال NAFLD تمایل دارد به صورت ارثی در خانواده ها بروز کند. همچنین مشاهده شده است که این بیماری در افراد میان سال و یا افراد چاق و یا افرادی که اضافه وزن دارند شایعتر است. این افراد دارایکلسترول بالا و یا تریگلیسرید و یا دیابت و یا مرحله پیش از دیابت (مقاومت به انسولین)هستند.

سایر علل بالقوه بیماری کبد چرب عبارتند از:

• دارو ها
• هپاتیت ویروسی
• بیماری های خود ایمنی و یا ارثی کبدی
• کاهش وزن سریع
• سوء تغذیه

مطالعات اخیر نشان داده است که رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک و سایر تغییرات در روده ممکن است با بیماری کبد چرب غیر الکلی همراه شود. برخی از محققان حدس می زنند که ممکن است این قضیه در پیشرفت NAFLD به NASH نقش داشته باشد.

کبد چرب حاد بارداری چیست؟

این نوع از کبد چرب بسیار نادر است. چربی می تواند در دوران بارداری در کبد مادر تولید شود و مادر و جنین را در معرض خطری جدی قرار دهد. ممکن است در هر دو منجر به نارسایی کبد، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هیچ کس به درستی علت این امر را نمی داند اما ممکن است هورمون ها در این قضیه نقش داشته باشند.

بعد از تایید بیماری، کودک در سریعترین زمان ممکن باید به دنیا آورده شود. در این حالت مادر ممکن است برای چند روز به مراقبت های ویژه نیاز داشته باشد. اغلب عملکرد کبد در عرض چند هفته به حالت عادی خود باز می گردد.

علائم بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب اغلب ساکت و آرام است و هیچ نشانه ای را از خود بروز نمی کند (به ویژه در مراحل ابتدایی بیماری). اگر بیماری پیشرفت کند (که معمولا سال ها و یا حتی دهه ها طول می کشد) مشکلات مبهمی از جمله موارد زیر بروز می کنند:

• خستگی
• از دست دادن وزن و یا اشتها
• ضعف
• تهوع
• سردرگمی، اختلال در قضاوت، و یا مشکلات در تمرکز

همچنین ممکن است مشکلات زیر نیز بروز کند:

• درد در مرکز و یا قسمت بالایی سمت راست شکم
• بزرگ شدن کبد
• تغییر رنگ و تیره شدن یک تکه از پوست که معمولا در گردن و یا در زیر بغل بروز می کند.

ممکن است این بیماری در بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی، بعد از مصرف الکل بدتر شود. در افراد مبتلا به NAFLD روند بیماری ممکن است بدتر شود و یا در بعضی مواقع کند شود و یا حتی متوقف شود. اگر سیروز توسعه یافته باشد، کبد توانایی های خود را از دست می دهد. این حالت ممکن است منجر به بروز علائم زیر شود:

• تجمع مایع (Fluid retention)
• تحلیل عضلانی
• خونریزی داخلی
• یرقان (زردی پوست و چشم ها)
• نارسایی کبد

تشخیص بیماری کبد چرب چگونه است؟

اغلب بیماری کبد چرب در یک معاینه معمولی خود را نشان می دهد. ممکن است پزشکتان متوجه شود که کبدتان مقداری بزرگ شده است و یا نشانه های کبد چرب را در آزمایش خونتان مشاهده کند. یا ممکن است پزشک با بررسی سابقه پزشکی و یا یک معاینه فیزیکی نسبت به بیماری کبد چرب مشکوک شود.

• آزمایش خون: در طول آزمایش خون معمولی، افزایشِ آنزیم های خاص کبدی ممکن است نشانه ای باشد برای بیماری کبد چرب.
• تصویر برداری پزشکی: کبد چرب ممکن است خود را در تصویر برداری های پزشکی مانند سونوگرافی پزشکی نشان دهد.
• بیوپسی از کبد: تنها راه تائید نهایی بیماری کبد چرب، بیوپسی یا همان نمونه برداری از کبد است. معمولا بیوپسی زمانی انجام می شود که سایر علل رد شده باشند. در این آزمایش بعد از بی حسی موضعی، پزشک به کمک یک سوزن تکه کوچکی از کبد را از بدن خارج می کند و به هدف پیدا کردن نشانه هایی از چربی، التهاب و یا سلول های آسیب دیده آن را بررسی می کند. اگر التهاب و یا آسیب دیدگی در سلول ها وجود نداشته باشد، پزشک بیماری شما را کبد چرب تشخیص می دهد.

درمان کبد چرب چگونه است؟

هیچ درمان اختصاصی برای بیماری کبد چرب وجود ندارد اما درمان بیماری زمینه ای مانند دیابت ضروریست. همچنین شما می توانید گام های دیگری را برای بهبود شرایط بردارید.

اگر کبد چرب شما الکلی است و شما الکل مصرف می کنید، مهمترین کاری که باید انجام دهید ترک مصرف الکل است. می توانید برای این کار از مراکز درمانی، پزشک و یا حتی از دوستان و آشنایانتان تقاضای حمایت بکنید. اگر افراد مبتلا به ALD استفاده از الکل را ادامه دهند ممکن است به بیماری های خطرناک تری از جمله هپاتیت الکلی و سیروز مبتلا شوند. به یاد داشته باشید که مصرف الکل به طور کلی برای سلامت شما مضر است.

اگر شما اضافه وزن دارید و یا از چاقی رنج میبرید،به تدریج از وزنتان کم کنید. به یاد داشته باشید که بیش از 0.5 تا 1 کیلوگرم کاهش وزن در هفته می تواند خطرناک باشد. یک مطالعه نشان داده است که کاهش وزن به اندازه 9% از وزن بدن در طول یک دوره یک ماهه می تواند به بهبود NASH کمک کند. حتی کاهش وزن های کمتر از این مقدار نیز می تواند به کم شدن میزان تجمع چربی در کبد کمک کند.

رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید و فعالیت های بدنی خود را افزایش دهید. علاوه بر محدود کردن میزان کالری مصرفی به مقادیر مجاز، از رژیم غذایی با مقادیر بالای مواد اصلاح شده و کربوهیدرات های زود هضم اجتناب کنید. این مواد خوراکی میتوانند شامل برخی از نان ها، بلغور، برنج، سیب زمینی، ذرت و شکر های موجود در نوشابه و آب میوه ها شوند.

اجتناب از برخی از دارو های غیر ضروری نیز می تواند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری کبد چرب و یا حتی بهبود آن کمک کند. مطالعات بالینی جدید نیز نشان میدهد که یک آنتی اکسیدان خاص و همچنین برخی از داروهای جدید دیابت می توانند به درمان کبد چرب کمک کنند.

توجه داشته باشید که مصرف مواد معدنی و ویتامین ها ممکن است به مشکلات جسمی منجر شود لذا بهترین راه برای دریافت این مواد استفاده از منابع غذایی حاوی این مواد است.

یافته های جدید در مورد نقش باکتری ها در بروز بیماری کبد چرب ممکن است منجر به ایجاد روش های درمانی جدیدی از جمله استفاده از پروبیوتیک ها شود. این مکمل های غذایی حاوی باکتری های زنده سالم و مخمر ها می باشند.

اگر سیروز شدید شود ممکن است نیاز به عمل جراحی الزامی باشد. جراح، کبد آسیب دیده را با یک بد سالم جایگزین می کند.

کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد. وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود ؛ کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد.

انواع کبد چرب را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

• بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
• بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
• استاتو هپاتیت غیرالکلی (NASH) و استاتو هپاتیت الکلی

علل ایجاد کبد چرب چیست؟

عادات و رفتارهای غلط بسیاری ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها :

• مصرف الکل و مشروبات الکلی
• مصرف مواد غذایی چرب
• اضافه وزن
• نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید
• سوء تغذیه و فشار خون بالا
• بارداری
• مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین و استامینوفن هستند.

علائم و نشانه های کبد چرب چیست؟

در ادامه و مهم ترین بخش این مطلب از بخش سلامت نمناک به بررسی علائم کبد چرب می پردازیم که هر فرد با دیدن این علائم باید مشکوک شده وبه پزشک مراجعه کند.

• احساس خستگی و بی حالی مداوم
• کاهش وزن و اشتها
• حالت تهوع
• ضعف عمومی
• درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
• سردرگمی، مشکل در تمرکز
• گیجی
• تمایل به خونریزی راحت تر و سریع

مهم ترین نشانه هایی که از اختلال در کبدتان خبر می دهند

اگر کبد چرب تا نارسایی کبد (Liver failure) و سیروز یا التهاب شدید کبدی پیشرفت کند، علایم کبد چرب آن به شرح زیر است:

توصیه ها و راههای کلی برای درمان کبد چرب

• داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین
• داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
• مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
• مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
• کاهش وزن
• خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
• مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
• ترک مخدرات
• ورزش
• خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده – زود پز شده – ترشیجات – رب – سس ها – نمک زیاد – چای پر رنگ – فست فودها – آب همراه غذا – دوغ همراه غذا -تنقلات شور – روغن های سرخ کردنی – لبنیات پر چرب و..

توصیه های غذایی و خانگی برای کنترل و درمان کبد چرب تا حد ممکن

میوه ها و سبزیجات مفید برای کنترل و کاهش شدت کبد چرب شامل :

• انواع کلم
• چغندر
• رزماری
• آووکادو
• سیب سبز
• گریپ فروت و دارابی
• پاپایا
• آرتیشو (کنگرفرنگی)
• موز
• گردو
• بادام زمینی
• بادام تلخ
• عناب
• خربزه و طالبی

عرقیات گیاهی برای درمان کبد چرب

دم کرده گل مریم:

کاهش تدریجی وزن و ورزش روزانه می تواند به گونه چشمگیری در درمان کبد چرب مفید باشد. البته توجه داشته باشید کاهش ناگهانی وزن ممکن است این مشکل را تشدید کند.

سکنجبین عنصلی :

سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق پلو خوری به فاصله 12 ساعت مصرف می کنند.

شاه تره و خارشتر:

عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.

کبد چرب (Fatty liver) یا استئاتوز واژه کلی برای اشاره به جمع شدن چربی در کبد است. وجود چربی در کبد، طبیعی می‌باشد، اما اگر این میزان از چربی بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. کبد چرب یک بیماری درمان پذیر است ولی بعضی اوقات می‌تواند باعث اثرات و عوراض خطرناکی شود. کبد چرب معمولا نشانه و علامتی نداشته و باعث آسیبی همیشگی و برگشت پذیر نمی‌شود.وظیفه کبد بررسی هر غذایی که می‌خوریم و هر نوشیدنی که می‌نوشیم برای تصفیه مواد خطرناک است. اگر میزان زیادی چربی در کبد وجود داشته باشد، این فرآیند دچار مشکل می‌شود. در بعضی از مواقع کبد چرب باعث التهاب و یا زخم های کبدی می‌شود. در شدیدترین حالت کبد چرب فرد دچار نارسایی کبدی می‌شود.کبد چرب بیماری معمولی است و ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد در ابالات متحده دچار این بیماری می‌باشند. اکثر موارد کبد چرب در سنین بین ۵۰ تا ۶۰ سال تشخیص داده می‌شود. زمانیکه کبد چرب بدلیل سایر مشکلات رخ می‌دهد، خطرناک بوده و باید به موقع برای درمان اقدام کرد.

انواع کبد چرب

کبد چرب، به سه دسته کلی، کبد چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم می‌شود.

کبد چرب غیرالکلی

این بیماری زمانی رخ می‌دهد، که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل می‌شود و با جمع شدن چربی در بافت‌های کبد، فرد دچار کبد چرب می‌گردد. این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص می‌شود که ۱۰ درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌گردد.

کبد چرب الکلی

این بیماری جزء اولین مرحله‌های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبد چرب، کم کم درمان می‌گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.

کبد چرب بارداری

هرچند این نوع از کبد چرب، خیلی نادر بوده، با اینحال جمع شدن چربی در هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علائم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد. زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود می‌نمایند.

علائم کبد چرب

کبد چرب، معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانه‌ای ندارد. زمانیکه بیماری پیشرفت کند، می‌تواند باعث علائم مبهمی همچون:

• خستگی
• کاهش وزن و یا کاهش اشتها
• ضعف
• تهوع
• گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز

سایر نشانه هایی که ممکن است احساس شود شامل:

• درد در مرکز و یا سمت راست قسمت بالایی شکم
• بزرگ شدن کبد

در صورتیکه فرد دچار سیروز کبدی هم شود، علایم زیر ممکن است رخ دهند:

• احتباس مایعات
• کاهش ماهیچه ها
• خونریزی داخلی
• زردی پوت و چشم ها
• نارسایی کبدی

دلایل ابتلا به کبد چرب

یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب، اعتیاد به الکل می‌باشد. بعضی از داروهای خاص و اختلالات متابولیک نیز یکی دیگر از این دلایل هستند. در بیشتر مواردیکه فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب، را نمی‌دانند، اما موارد زیر می‌تواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:

• چاقی
• دیابت نوع ۲
• فشار خون بالا
• مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین
• بارداری
• مسمومیت
• ویروس ها (ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها)
• سوءتغذیه
• کلسترول خون بالا
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• کم کاری تیروئید (hypothyroidism)
• جراحی بای پس معده

نحوه تشخیص بیماری

آزمایش ها و تست هایی که برای مشخص کردن ابتلا به کبد چرب، استفاده می‌شوند، شامل:

• آزمایش خون، که شامل تست عملکرد آنزیم های کبدی می‌شود.
• تصویر برداری، که از طریق روش های مختلف همچون CT اسکن و اولتراسوند و یا ام آر ای (MRI) انجام می‌شود.
• آزمایش بافت های کبدی، که با یک سوزن کوچک بخش کوچکی از کبد برای انجام آزمایش برای تشخیص ابتلا به کبد چرب، برداشته می‌شود.

درمان این بیماری

درحال حاضر درمان خاصی برای کبد چرب، وجود ندارد. برای درمان کبد چرب، می‌بایست سایر مشکلات از جمله دیابت و یا کلسترول درمان گردد. درمان های معمول این بیماری شامل:

• ترک مصرف الکل
• مدیریت کلسترول
• کاهش وزن
• کنترل قندخون

برای دریافت دارو و توصیه در مورد کنترل و مدیریت سایر بیماری ها و مشکلات که منجر به کبد چرب می‌شوند، باید به پزشک مراجعه نمود.

درمان خانگی و تغییرات سبک زندگی

با رعایت موارد زیر، شما می‌توانید کبد چرب، را کنترل و درمان کرده، این موارد شامل:

کاهش وزن. در صورتیکه شما اضافه وزن داشته و یا چاق هستید، میزان کالری مصرفی در روز و افزایش فعالیت بدنی، اقدام به کاهش وزن نمایید. همچنین با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم نیز بخود کمک نمایید. برای دریافت راهنمایی در این مورد به پزشک و یا متخصص تغذیه مراجعه کرده و درکنار آن مقاله هایی که در ادامه بیان می‌کنیم را مطالعه نمایید. مقاله های مفید در این زمینه:

• رژیم غذای سالم چیست؟
• رژیم غذایی در دوران بارداری
• چگونه سریع و بی خطر لاغر شویم

ورزش کرده و فعالیت بدنیتان را افزایش دهید. هدفتان را حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در طول روز قرار داده و اگر نیاز به کاهش وزن هم دارید، این میزان را افزایش دهید.
دیابت و کلسترول خون خود را کنترل کرده و به توصیه های پزشکتان عمل نمایید.
از کبد خود محافظت نمایید. از کارهایی که فشار زیادی بر کبد می‌آورند همچون مصرف الکل و یا مصرف خودسرانه دارو خودداری نمایید.

درمان این بیماری با طب جایگزین

هرچند اثر هیچ یک از روش های طب جایگزین برای درمان کبد چرب اثبات نشده‌اند، اما ترکیبات طبیعی می‌توانند در درمان کبد چرب مفید باشند، یکی از این مکمل ها شامل:

ویتامین E. از نظر تئوری ویتامین ای و سایر انواع ویتامین های آنتی اکسیدان می توانند به سلامت کبد کمک نمایند. از آنجا که ویتامین e می‌تواند خطراتی از جمله افزایش خطر مرگ در مردان و یاافزایش خطر سرطان پروستات دارد، برای مصرف این ویتامین و میزان مصرف آن بایستی با پزشک مشورت نمایید.

پیشگیری از ابتلا به این بیماری

برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب رعایت موارد زیر موثر می‌باشند.

• رژیم غذایی سالم – یک رژیم غذایی سالم حاوی میوه، سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم می‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را کاهش دهد.
• حفظ وزن سالم و تناسب اندام – اگر شما چاق هستید و یا اضافه وزن دارید کاهش وزن به ما کمک می‌نماید. اگر وزن مناسبی دارید برای حفظ وزن و تناسب اندام خود و جلوگیری از چاقی اقدام نمایید.
• ورزش و تمرین – ورزش در بیشتر روز های هفته کمک کننده است، البته اگر مدتهاست ورزش نکرده‌اید، پیش از ورزش با پزشک مشورت نمایید.
• ترک الکل – در صورتیکه شما مشروبات الکلی مصرف می‌کنید، ترک مصرف الکل می‌تواند از ابتلا به کبد چرب الکلی جلوگیری نماید.

بیماری کبد چرب چیست؟

رایج‌ترین اختلال کبد یعنی بیماری کبد چرب غیرالکلی عبارت است از تجمع چربی مازاد در سلول‌های کبد، اشغال ۵ تا ۱۰ درصد از کل این اندام. عموما، مصرف بیش از حد الکل دلیل اولیه تجمع چربی در کبد است، ولی افرادی که به کبد چرب غیرالکلی دچار هستند ممکن است اصلا الکل مصرف نکنند. فرض بر این است که ۲۰ تا ۲۵ درصد از جمعیت جهان به این بیماری دچار هستند.

۱. عادت داشتید هر چیزی بخورید

کبد چرب علائم مختلفی دارد. یکی از نشانه‌های اولیه آن عبارت است از همه‌چیز خواری، خواه همیشه احساس گرسنگی کنید یا تمایل شدیدی به شیرینی‌جات داشته باشید. این عادت‌های خوراکی تنها به چربی انباشته شده در کبدتان اضافه می‌کند. شما باید نسبت به چیزهایی که می‌خورید آگاهانه عمل کنید زیرا ما همان چیزی هستیم که می‌خوریم. اگر مازاد کالری‌تان را مصرف کنید، به ویژه کالری‌های سرشار از قند یا سرشار از کربوهیدرات، در یک بازه زمانی بلند مدت نتایج منفی خواهد داشت. پزشکان توصیه می‌کنند مراقب خوراکی‌هایی که هر روز مصرف می‌کنید باشید تا مصرف قند و چربی‌تان مشخص شود.

۲. چاقی ناحیه شکمی دارید

افرادی کع اضافه وزن دارند در معرض ریسک فزاینده NAFLD هستند. از آن‌جایی که نرخ چاقی در افراد رو به افزایش است، خطر شیوع این بیماری بیشتر از همیشه است. پزشکان هشدار می‌دهند درباره چربی احشایی (چربی که در شکم‌تان انباشته می‌شود) باید بسیار مراقب بود. با بالا رفتن شاخص توده بدنی و افزایش آن از ۳۰ به ۳۵ تا ۴۰، شیوع بیماری کبد چرب غیرالکلی در حال افزایش است. پزشکان دریافته‌اند چربی احشایی با چربی کبد مرتبط است، به ویژه در میان سالی و جوان‌ترها.

۳. کلسترول‌تان بالا است

بالا بودن سطح چربی خون، خواه تری گلیسیرید باشد یا کلسترول LDL، می‌تواند نشان دهنده این باشد که در کبدتان چربی زیادی دارید. کلسترولی که در خون اندازه‌گیری می‌کنیم محصول همان چیزی است که از کبد خارج می‌شود. کبد به تنهایی کلسترول تولید می‌کند و در جریان خون بدن به گردش در می‌آورد، ولی وقتی خوراکی‌های سرشار از چربی‌های اشباع شده یا ترانس مصرف می‌کنیم، چربی بیشتری را آزاد می‌کند و سطح کلسترول را بالا می‌برد.

مطلب مرتبط: ۱۰ درمان خانگی تا کبد چرب درمان شود

۴. دیابت دارید

همان‌طور که گفته شد کبد چرب علائم مختلفی دارد که یکی از آن‌ها ابتلا به دیابت است. اگر دیابت دارید بهتر است برای NAFLD مورد آزمایش قرار بگیرید. در مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شد، ۱۰۰ فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ که هیچ نشانه دیگری مبنی بر ابتلا به کبد چرب نداشتند مورد آزمایش قرار گرفتند. از تمام آن‌ها MRI گرفته شد. نتایج نشان دادند ۶۵ درصد شرکت کنندگان به NAFLD مبتلا بودند ولی نمی‌دانستند.

۵. فشار خون بسیار بالایی دارید

محققان دریافتند افراد مبتلا به NAFLD سه برابر بیش از دیگران به پرفشاری دچار هستند. اگر فکر می‌کنید کبدتان چرب است یا بیماری کبد در شما تشخیص داده شده است، بررسی فشار خون و حفظ سلامت قلب از اهمیت بالایی برخوردار است. مشکلات قلبی و عروقی دلیل اصلی مرگ و میر در افراد مبتلا به NAFLD است.

۶. دیگر اعضای خانواده‌تان کبد چرب دارند

اخیرا تحقیقی بر ۲۵ خانواده که سابقه سیروز کبدی داشتند انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد ریسک مراحل پیشرفته NAFLD در این خانواده‌های ۱۳ برابر بیشتر است. این تحقیق همچنان ادامه دارد ولی شواهد نشان می دهند ممکن است یک عامل ژنتیکی در این موضوع دخیل باشد.

۷. همیشه خسته هستید

بیماری کبد چرب غیر الکلی هیچ نشانه فیزیکی ندارد. این امر موجب دشوار شدن شناسایی این بیماری می‌شود و برای تشخیص آن به آزمایش خون و نمونه‌برداری از کبد نیاز است. با این حال، وقتی پیشرفت کند و به سیروز تبدیل شود، ممکن است نشانه‌هایی مانند خستگی و ضعف را تجربه کنید. از آن‌جایی که اثرات سیروز دائمی هستند و ممکن است به سرطان تبدیل شوند،‌مه است بلافاصله پس از مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید.

۸. درد در ناحیه بالا سمت راست شکم

این درد نیز از علائم و نشانه‌های کبد چرب است که تا وقتی به سیروز تبدیل نشود بروز نمی‌کند. ممکن است مایعات در شکم‌تان جمع شوند؛ اگر آب در بدن‌تان دچار عفونت شود، دردهای شکمی را تجربه خواهید کرد. یکی دیگر از مشکلاتی که از سیروز نشأت می‌گیرد این است که اشتهای‌تان را از دست می‌دهید.

مطلب مرتبط: گرید کبد چرب: کبد چرب چند گرید دارد؟

۹. دچار آشفتگی می‌شوید

همان‌طور که گفته شد کبد چرب علائم دیگری نیز دارد. آشفتگی نیز یکی از نشانه‌های مشکلات جدی‌تر کبد است. از آن‌جایی که کبد نمی تواند سوخت و ساز بدن را به خوبی انجام دهد، سمومی که به صورت معمول از خود خارج می‌کند به جریان خون وارد می‌شوند و می‌توانند وارد مغز شوند. اگر آشفتگی‌تان تشدید شد یا دچار گیجی شدید حتما با پزشک‌تان تماس بگیرید.