زولپیدم Zolpidem

زولپیدم چیست؟
بی خوابی یا کم خوابی مشکلی رایج می باشد که معمولا مقطعی و موقت رخ می دهد.
به صورت عمومی، اختلالات خواب می تواند ناشی از اشکال در به خواب رفتن یا کاهش مدت خواب عمیق و طولانی در شب باشد.
اولین گام در جهت رفع بی خوابی، تغییر سبک زندگی و رعایت بهداشت خواب ( به موقع به رختخواب رفتن، عدم استفاده از وسایلی که نمایشگر نوری دارند مانند موبایل تلویزیون و…) می باشد.
مصرف قرص های خواب آور مانند زولپیدم در مراحل آخر و در صورت عدم رفع مشکل توصیه می گردند و همچنین این داروها معمولا برای مدتی کوتاه جهت تنظیم خواب تجویز می شوند.
زولپیدم متعلق به دسته داروهایی به نام داروهای گروه z می باشد. این دارو با تسریع القای پیام خواب به مغز ، به خواب رفتن فرد را تسهیل می نماید.
زولپیدم با کاهش زمان به خواب رفتن و افزایش زمان خواب شبانه، می‌تواند کیفیت خواب شبانه را بهبود بخشد. این دارو به صورت معمول بیشتر از ۲ تا ۴ هفته تجویز نمی‌شود زیرا در صورت مصرف طولانی مدت در بدن فرد، ایجاد وابستگی می نماید و ممکن است در طولانی مدت اثرات مطلوب دارو بر روی خواب نیز کاهش یابد.

پیش از شروع مصرف زولپیدم
-در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-در صورتی که سابقه هرگونه مشکل تنفسی و یا  قطع تنفس در خواب دارید، حتماً پزشکتان را مطلع نمایید.
-در صورتی که مبتلا به اختلال عضلانی میاستنی گراویس و یا هرگونه ضعف عضلانی خصوصاً ضعف ماهیچه های تنفسی میباشید، پزشک را در جریان قرار دهید.
-در صورت وابستگی به هر نوع دارو یا الکل پزشک را مطلع نمایید.
-در صورت ابتلا به افسردگی یا سابقه ی اختلالات خلقی،مشکلات کلیوی و کبدی حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.
-چنانچه به زولپیدم یا سایر داروهای مشابه آن حساسیت دارید، پزشک را مطلع نمایید.
-لیست کلیه ی داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک داروساز قرار دهید تا در صورت وجود تداخلات دارویی معنی‌دار، اقدامات لازم صورت گیرد.

نحوه صحیح مصرف زولپیدم
-به طور معمول یک قرص (۱۰ میلی گرم یا ۵ میلی گرم )پیش از رفتن به رختخواب تجویز می‌گردد. از مصرف بیشتر از یک نوبت در یک شب خودداری نمایید. در صورتی که سن شما بالای ۶۵ سال می باشد، احتمالاً پزشک مقدار کمتر (قرص ۵ میلی گرم) را برای شما تجویز می نماید.
-زولپیدم را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف نمایید. ممکن است این دارو تنها برای ۲ تا ۳ شب در هفته و یا هر شب برای شما تجویز شده باشد. لذا دستور و دوره ی مصرف را دقیق از پزشک یا داروساز خود سوال فرمایید.

توصیه ها
-از مصرف این دارو طولانی‌تر از زمانی که پزشک به شما توصیه نموده است، خودداری نمایید. مصرف طولانی تر از چهار هفته توصیه نمی شود. (مگر با صلاحدید پزشک)
زیرا پس از این مدت بدن شما به دارو عادت می نماید و  اثرگذاری آن نیز کاهش می یابد.
-مصرف این دارو طبیعتاً شما را دچار خواب‌آلودگی و گیجی می نماید که در بعضی موارد ممکن است تا روز بعد از مصرف نیز ادامه داشته باشد. به همین خاطر تا زمانی که اثر دارو به صورت کامل برطرف نگردیده، از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط دارند، خودداری نمایید.
همچنین حداقل تا ۸ ساعت پس از مصرف زولپیدم از رانندگی،اکیدا خودداری نمایید.
-از مصرف همزمان این دارو با الکل و فراورده های الکلی بپرهیزید. زیرا این کار احتمال بروز و تشدید عوارض جانبی دارو(مانند خوابگردی،توهم و…)را افزایش میدهد.

عوارض ناخواسته دارویی زولپیدم
-احساس خواب آلودگی،گیجی و خستگی در مصرف این دارو ایجاد می گردد. در صورتی که صبح روز بعد دچار این علائم بودید، از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به تمرکز و دقت دارد تا زمانی که اثر دارو با قیست خودداری کنید.
-در صورت احساس سردرد، آب به مقدار کافی مصرف نمایید و با داروساز خود جهت معرفی داروی ضد درد مناسب مشورت کنید. چنانچه سردرد ادامه دار و شدید شد به پزشک مراجعه نمایید.
-در صورت بروز مشکلات گوارشی مانند اسهال، تهوع یا درد شکمی مصرف غذاهای سبک و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه، به کاهش این علائم کمک می نماید.
-احساس توهم، حساسیت پذیری بالا  و زودرنجی، کابوس شبانه، فراموشی کوتاه مدت، گلو درد و عفونت ریه علائمی است که در صورت بروز آنها، حتماً باید پزشک را در جریان قرار دهید.
-در برخی موارد نادر افراد مصرف کننده ی این دارو در طی شب، حرکاتی نظیر خوابگردی، رانندگی در شب و رفتارهای پرخطر جنسی را گزارش نموده اند که صبح آنها را به خاطر نمی آورند در صورتی که این اتفاق برای شما افتاد، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف زولپیدم

این دارو شروع اثر سریع و طول مدت اثر کوتاهی دارد و بعنوان هیپنوتیک در درمان کوتاه مدت بیخوابی بکار می رود.

مکانیسم اثر زولپیدم

زولپیدم از نظر عملکرد شبیه بنزودیازپین ها می باشد و بر روی گیرنده های GABA تاثیر می گذارد. این گیرنده ها در مغز بطور گسترده ای پراکنده هستند. اتصال به جایگاه گیرنده های گابا باعث افزایش اثرات انتقال عصب این واسطه شیمیایی می شود. این اتصال باعث باز شدن کانال کلراید بر روی رسپتور می شود و باعث افزایش پلاریزاسیون نرون می گردد.
به نظر می رسد بنزودیازپین ها اثر مهار کننده گابا را تقویت می کنند و از این راه میزان تحریک نورون ها را در بسیاری از مناطق مغز کاهش می دهند

فارماکوکینتیک زولپیدم

زولپیدم بسرعت بعد از تجویز خوراکی از طریق دستگاه گوارش جذب شده و در عرض 3 ساعت به حداکثر سطح پلاسمائی خود می رسد. این دارو متحمل متابولیسم عبور اولیه کبدی می شود و فراهمی زیستی مطلق آن حدود 70% است. نیمه عمر حذفی آن حدود 5/2 ساعت بوده و تقریباً 92% باند پروتئینی دارد. این دارو بطور اولیه توسط ایزوآنزیم سیتوکروم P450 نوع CYP3A4 متابولیز می شود. متابولیتهای غیر فعال این دارو از طریق ادرار و مدفوع، دفع می شوند. این دارو در شیر مادر وارد می شود.

عوارض جانبی زولپیدم

*
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، خواب آلودگی، سرگیجه
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: تپش قلب، درد قفسه سینه، ناراحتی قفسه سینه، افزایش فشارخون، ادم، افزایش فشارخون، افت فشارخون وضعیتی، سنکوپ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: اضطراب، توهم، دیس اورینتیشن (اختلال در تشخیص موقعیت)، خستگی، احساسات دیوانه وار، لتارژی، اختلال حافظه، اختلال تعادل، افسردگی، اختلال توجه، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، کندی سایکوموتور، سرگیجه، گیجی، سرخوشی، بی خوابی، خواب آشفته، فراموشی، آتاکسی، زوال شخصیت، مهار گسیختگی، اختلال خوردن (پرخوری)، افزایش دمای بدن، خواب رفتگی اندام، اختلال خواب، استرس، آژیتاسیون، بیماری عروق مغزی، اختلال شناختی، دیس آرتری (گفتار فلجی)، احساسات ناپایدار، زمین افتادن، وهم و خیال، کسالت، میگرن، عصبانیت، اختلال تکلم، کند ذهنی
پوستی: راش پوستی، افزایش تعریق، رنگ پریدگی، خارش، کهیر، چروک شدن پوست
غدد درون ریز و متابولیسم: خونریزی شدید قاعدگی، افزایش قندخون، عطش، اختلال قاعدگی
گوارشی: تهوع، خشکی دهان، اسهال، یبوست، سوء هاضمه، سکسکه، درد شکمی، حساسیت شکم به لمس یا فشار، تغییر در اشتها، حرکات متناوب روده، گاستروانتریت، رفلاکس، استفراغ، بی اشتهایی، اختلال چشایی، اختلال در بلع، نفخ
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، التهاب مثانه، بی اختیاری ادرار، واژینیت
هماتولوژی و انکولوژی: کبودی
کبدی: اختلال عملکرد کبدی، افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز
ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
عفونی: آنفلونزا، عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد عضلانی، کمردرد، درد مفاصل، سستی، گردن درد، التهاب مفاصل، گرفتگی ساق پا، لرزش
چشمی: اختلال بینایی (شامل تغییر در ادراک عمق)، تاری دید، قرمزی چشم، دوبینی، خستگی چشم، تحریک چشم، درد چشم، اسکلریت (التهاب صلبیه)
گوشی: التهاب گوش داخلی، وزوز گوش
تنفسی: سینوزیت، فارنژیت، علائم شبه آنفلونزا، عفونت مجاری تنفسی تحتانی، عفونت مجاری نفسی فوقانی، ناراحتی گلو، برونشیت، سرفه، تنگی نفس، رینیت
متفرقه: تب، تروما

تداخلات دارویی زولپیدم

*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP1A2
– سوبسترای CYP3A4
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS

تداخلات رده X (پرهیز):
آزلاستین (نازال)، برومپریدول، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، ریفامپین، سدیم اکسیبات، علف چای، تالیدومید

کاهش اثرات داروها توسط زولپیدم:
تداخل قابل توجهی ذکر نشده است.

کاهش اثرات زولپیدم توسط داروها:
کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینب، ایووسیدنیب، میتوتان، ریفامپین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، علف چای، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط زولپیدم:
آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، بوپرنورفین، کاربامازپین، فلونیترازپام، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، سدیم اکسیبات، سوورکسانت، تالیدومید

افزایش اثرات زولپیدم توسط داروها:
آلیزاپرید، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، سیپروفلوکساسین (سیستمیک)، تضعیف‌کننده‌های CNS، مهارکننده‌های قوی CYP3A4، دایمتیندن (موضعی)، درونابینول، دروپریدول، فلووکسامین، ایتراکونازول، گیاه کاوا، کتوکونازول (سیستمیک)، لمبورکسانت، لیزورید، لوفکسیدین، منیزیم سولفات، ملاتونین، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، مینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، اوکسوممازین، پرامپانل، ریتوناویر، روفینامید، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول وکانابیدیول

تداخلات با غذا:
در صورت مصرف دارو با غذا، بیشینه غلظت پلاسمایی و فراهمی زیستی کاهش می‌یابد؛ زمان رسیدن به پیک غلظت پلاسمایی افزایش می‌یابد؛ نیمه‌عمر تغییر نمی‌کند.
راهکار: دارو همراه با غذا یا بلافاصله پس از غذا مصرف نگردد.

هشدار ها زولپیدم

موارد منع مصرف:
-حساسیت به دارو
-احتیاط مصرف در بیمارانی با شرایط زیر:
-سالمندان، نارسایی کبدی، سابقه ی اعتیاد به دارو یا مواد مخدر ، علاءم شوک آنافیلاکسی،تغییرات خلق و خو، افکار غیر طبیعی ،رفتار پیچیده، افسردگی.
-قطع مصرف دارو باید تدریجی باشد تا از بروز سندرو قطع مصرف پیشگیری شود.
-از فعالیت هایی که به تمرکز نیاز دارند از جمله رانندگی پرهیز کنید.
-از مصرف همزمان با الکلی بپرهیزید.

توصیه های دارویی زولپیدم

-دارو را دقیقا به مقدار تجویز شده توسط پزشک شب ها قبل از خواب مصرف کرده و هرچه سریع تر به رختخواب بروید.
-از مصرف دارو با غذاهای چرب خودداری کنید.
-در سالمندان با احتیاط بیشتری مصرف شود.
-در زمان خواب آلودگی از انجام فعالیت هایی که نیاز به احتیاط دارد خودداری کنید.
-مصرف مداوم این دارو بیشتر از 7تا 10 روز توصیه نمی شود.
-تا 4 ساعت پس از مصرف دارو از رانندگی و سایر فعالیتهایی که به تمرکز و هوشیاری کامل نیاز دارند خودداری کنید.
-این دارو با مصرف الکل تداخل دارویی دارد.
-در مدت درمان با این دارو ممکن است با تغییر وضعیت سریع از حالت نشسته به ایستاده سرگیجه مختصری ایجاد شود که به مرور برطرف می شود. این حالت طبیعی است. هنگام برخواستن ، به ارامی بلند شويد.
-تا جای ممکن سعی کنید تنها در صورت نیاز از دارو استفاده کنید و از مصرف مداوم آن برای خواب شبانه جهت جلوگیری از ایجاد مقاومت نسبت به دارو خودداری نمایید.در صورت استفاده ی مداوم بیشتر از یک هفته پزشک خود را در جریان بگذارید.
– در صورت مصرف طولانی مدت به منظور كاهش احتمال بروز علائم قطع مصرف دارو و عدم بازگشت علائم بيماری، باید قطع مصرف این دارو تحت نظر پزشک و تدریجی باشد.
-مصرف این دارو در کودکان مجاز نمی باشد.