داروی پردنیزون چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف پردنیزون

نام رایج دارو: پردنیزون- Prednisone

نام تجاری دارو: دلتاسون

توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

پردنیزون چیست و چه کاربردی دارد؟

پردنیزون برای درمان مشکلات و بیماری‌های مختلفی مانند آرتروز، اختلالات خونی، مشکلات تنفسی، آلرژی‌های شدید، بیماری‌های پوستی، سرطان، مشکلات چشم و اختلالات سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. پردنیزون به دسته داروهای کورتیکو استروئید تعلق دارد.

در داروباکس می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص داخلی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

نحوه عملکرد پردنیزون

این دارو واکنش سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد تا نشانه‌های بیماری مانند تورم و واکنش‌های آلرژیک کاهش یابند.

نحوه مصرف پردنیزون و دوز مصرفی

برای جلوگیری از درد شکم، این دارو به صورت خوراکی همراه با غذا یا شیر طبق تجویز پزشک مصرف می‌شود. پردنیزون را همراه با یک لیوان کامل آب (۲۴۰ میلی‌لیتر) مصرف کنید، مگر این‌که پزشک دستور دیگری داده باشد. اگر از شربت خوراکی این دارو استفاده می‌کنید دوز مصرفی را با دقت اندازه‌گیری کنید و از قاشق غذاخوری برای مصرف دارو استفاده نکنید، زیرا میزان دوز مصرفی آن مشخص نیست. بهتر است از پیمانه مخصوص استفاده شود. همچنین اگر روزی یک بار مصرف این دارو برای شما تجویز شده است بهتر است آن را صبح‌ها، قبل از ساعت ۹ مصرف نمایید.

این دارو را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید و از برنامه درمانی با دقت پیروی کنید. دوز مصرف داروی پردنیزون به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ‌دهی بدن به دارو بستگی دارد. اگر این دارو را کمتر از روزی یک بار استفاده می‌کنید توصیه می‌شود روزهای مصرف دارو را بر روی تقویم مشخص کنید.

از قطع مصرف دارو بدون مشورت با پزشک پرهیز کنید. قطع مصرف این دارو ممکن است موجب برخی عوارض ناخواسته شود. همچنین ممکن است دچار عوارضی مانند ضعف، کاهش وزن، تهوع، درد ماهیچه‌ای، سردرد، خستگی و سرگیجه شوید. برای جلوگیری از بروز عوارض قطع مصرف دارو ممکن است پزشک طی یک دوره مصرف دارو را برای شما کاهش دهد سپس مصرف آن را قطع کند. برای اطلاعات بیشتر با متخصص داخلی مشورت کنید. اگر شرایطتان بهبود نیافت یا بدتر شد یا نشانه‌های جدیدی مشاهده کردید سریعا به پزشک اطلاع دهید.

عوارض جانبی پردنیزون

مصرف پردنیزون ممکن است منجر به عوارضی مانند تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، سوزش دل، مشکلات خواب، افزایش تعرق و آکنه شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید.

در صورتی که پزشک داروی پردنیزون را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی پردنیزون را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنان‌چه با عوارض جانبی خطرناکی مانند درد یا گرفتگی ماهیچه‌ها، تپش قلب نامنظم، ضعف، تورم دست‌هامفاصل و پاها، اضافه وزن غیر طبیعی، نشانه‌های عفونت (مانند تب، تداوم خلط گلو)، مشکلات بینایی (مانند دید تار)، استفراغ به رنگ قهوه، مدفوع سیاه یا خونی، درد شدید یا غیر طبیعی شکم، تغییرات روحی و روانی (مانند افسردگی، تغییرات خلقی و تحریک پذیری)، کاهش سرعت بهبود زخم‌، نازک شدن پوست، درد استخوان، تغییرات دوره قاعدگی، صورت پف کرده، تشنج و کبودی یا خونریزی غیر طبیعی روبه‌رو شدید سریعا با پزشک تماس بگیرید.

در مواردی نادر این دارو ممکن است باعث افزایش قند خون شود که وضعیت بیماران دیابتی را بدتر می‌کند. اگر نشانه‌های قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا دفع ادرار را مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید. اگر بیماری دیابت دارید به صورت منظم و طبق تجویز پزشک قند خون خود را بررسی کنید و نتایج آن را در اختیار پزشک بگذارید. زیرا ممکن است موجب تغییرات در داروهای دیابت، برنامه‌های ورزشی و رژیم غذایی شود.

لازم است بدانید واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی پردنیزون نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی ای مثل تب، تورم غدد لنفاوی، علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.

موارد احتیاط مصرف پردنیزون

قبل از مصرف این دارو، اگر به داروی پردنیزون یا هر حساسیت دیگری دارید، این موضوع را به پزشک یا دکتر داروخانه اطلاع دهید. داروی پردنیزون ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود.

قبل از مصرف پردنیزون سوابق پزشکی خود و خانواده‌تان را به اطلاع پزشک برسانید؛ مخصوصا سابقه عفونت (مانند عفونت‌های قارچی، بیماری سل و تبخال)، سابقه بیماری‌های قلبی (مانند نارسایی قلبی یا سکته قلبی)، فشار خون بالا، مشکلات تیروئید، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبدی، مشکلات معده و گوارش (مانند زخم و دیورتیکولیت)، پوکی استخوان، اختلالات روحی و روانی (مانند بیماری‌های روانی، اضطراب و افسردگی)، بیماری‌های چشمی (مانند آب مروارید و گلوکوم)، دیابت، کمبود مواد معدنی (مانند کمبود سطح پتاسیم یا کلسیم خون)، لخته‌های خونی و مشکلات خونریزی.

مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئید ممکن است باعث شود بدن بیمار به استرس‌های فیزیکی پاسخ مناسبی نداشته باشد. از این رو اگر در ۱۲ ماه قبل این دارو را مصرف کرده‌اید، قبل از عمل جراحی یا درمان‌های اضطراری به پزشک یا دندانپزشک مصرف این دارو را اطلاع دهید. همچنین اگر عوارضی مانند خستگی غیر طبیعی و بیش از حد یا کاهش وزن را مشاهده کردید با پزشک مشورت نمایید. اگر زمان زیادی این دارو را مصرف می‌کنید کارت پزشکی یا مدرکی که نشان دهد این دارو را مصرف می‌کنید همراه خود داشته باشید.

لیست تمام داروهای مصرفی‌تان را قبل از انجام هر گونه عمل جراحی به پزشک یا دندانپزشک اطلاع دهید. این دارو ممکن است باعث عدم بروز نشانه‌های عفونت شود و همچنین ممکن است موجب افزایش خطر ابتلا به عفونت یا بدتر شدن وضعیت عفونت‌های بدن شود. از این رو از تماس با افرادی که ممکن است حامل عفونت (مانند آبله مرغان، سرماخوردگی و سرخک) باشند خودداری کنید. در زمینه احتمال برخورد با عفونت و نحوه درمان آن با پزشک مشورت نمایید.

شربت خوراکی این دارو ممکن است حاوی قند یا الکل باشد. لذا اگر دچار بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های کبدی یا شرایطی دارید که باید مصرف الکل یا قند را محدود کنید در مورد مصرف ایمن این دارو با پزشک یا دکتر داروساز مشورت نمایید. همچنین این دارو ممکن است باعث اختلال در عملکرد واکسن‌ها شود. از این رو هنگام مصرف این دارو بدون مشورت با پزشک واکسیناسیون یا ایمن سازی انجام ندهید و از تماس با کسانی که به تازگی واکسیناسیون زنده (مانند واکسن استنشاقی آنفولانزا) انجام داده‌اند، اجتناب کنید.

شربت خوراکی این دارو ممکن است حاوی قند یا الکل باشد. لذا اگر دچار بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های کبدی یا شرایطی دارید که باید مصرف الکل یا قند را محدود کنید در مورد مصرف ایمن این دارو با پزشک یا دکتر داروساز مشورت نمایید.

این دارو ممکن است موجب خونریزی معده شود. مصرف روزانه الکل خطر خونریزی را افزایش می‌دهد. لذا از مصرف الکل هنگام درمان با این دارو خودداری کنید و برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین مصرف طولانی مدت پردنیزون ممکن است باعث کاهش رشد کودکان شود. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید و قد کودکانی که این دارو را مصرف می‌کنند به صورت منظم برای بررسی روند رشد اندازه‌گیری شود و با به اطلاع و پزشک برسانید.

در زمان بارداری این دارو فقط موقعی مصرف شود که به آن نیاز دارید و پزشک برای شما تجویز کرده است. در مورد مزایا و خطرات این دارو با پزشک مشورت کنید. نوزادانی که مادرشان مدت زمان طولانی این دارو را مصرف کرده است ممکن است دچار مشکلات هورمونی شوند. در صورت مشاهده نشانه‌هایی مانند تهوع و استفراغ مداوم، اسهال شدید یا ضعف در نوزاد سریعا به پزشک مراجعه کنید.

این دارو از طریق شیردهی به نوزاد انتقال می‌یابد اما بر روی پرستاری از بچه تاثیری نمی‌گذارد. قبل از شیردهی به نوزاد در این مورد با پزشک صحبت کنید.

تداخلات دارویی پردنیزون با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی پردنیزون را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست، لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی پردنیزون نفرمایید. تداخلات دارویی با پردنیزون به سه دسته تداخل شدید، تداخل جدی و تداخل متوسط تقسیم می‌شوند.

تداخل شدید: معمولاً داروهای زیر همراه با پردنیزون استفاده نمی‌شوند لذا برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

• رادیم ۲۲۳
• داروهای هورمونی مانند دسموپرسین
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند تالیموژین
• داروهای ایمنی درمانی مانند افالیزومب و ناتالیزومب

تداخل جدی: مصرف داروهای زیر با پردنیزون ممکن موجب اثرات بسیار آسیب‌زننده‌ای شود. با متخصصین سلامت در این زمینه مشورت کنید.

• بعضی از استیروئیدها
• کورتیکواستروئیدهای سیستمی و کورتیکوتروپین‌ها
• لوماتپرون
• کسینتروپین
• ماسیمورلین
• تیساجنلکلوسل
• برخی از داروهای بیماری ام اس
• ید رادیواکتیو (که برای تصویربرداری استفاده می‌شود)
• میفومورتاید
• آمفوتریسین بی
• آدلسلوکین
• میفپریستون

علائم اوردوز پردنیزون

اگر علائم اوردوز این دارو مانند از هوش رفتن و مشکلات تنفسی را مشاهده کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

در صورت مصرف طولانی مدت این دارو باید آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش مواد معدنی خون، قند خون، شمارش کامل خون، تراکم استخوان و بررسی قد، وزن، فشار خون و بینایی به صورت دوره‌ای برای بررسی روند بهبود و عوارض جانبی انجام شود. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت نمایید.

مصرف طولانی مدت این دارو ممکن است باعث مشکلات استخوانی (پوکی استخوان) شود. تغییرات سبک زندگی مانند تمرینات با وزنه، مصرف کلسیم و ویتامین دی، ترک مصرف سیگار و الکل ممکن است خطر پوکی استخوان را کاهش دهد. در مورد این‌که چه تغییر سبک زندگی برای شما مناسب است با پزشک صحبت کنید.

در صورت مصرف روزانه این دارو، اگر دوز مصرفی داروی پردنیزون را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید. همچنین اگر به صورت دیگری از این دارو استفاده می‌کنند (مانند هر چند روز یک بار) در صورت فراموش کردن دوز مصرفی برای زمانبندی مصرف با پزشک تماس بگیرید.

برای نگهداری صحیح داروی پردنیزون، آن را در دمای اتاق، دور از حرارت و رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید و در حمام نگهداری نفرمایید. توجه داشته باشید که داروی منقضی شده را مصرف نکنید.

منبع: WebMD