اگر از آن دسته از زنانی هستید که قبل از دوران قاعدگی دچار احساسات ناخوشایندی می‌شوید و به سختی می‌توانید آنها را کنترل کنید، این مطلب برای شماست. سندرم پیش از قاعدگی (PMS) معمولاً  علائم خفیف و قابل تحملی دارد که در بین ۳۰ تا ۸۰ درصد زنان شایع است. اما اگر علائم قبل از پریود شدیدتر باشد و روی کیفیت زندگی زنان تاثیر زیادی بگذارد می‌تواند اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) باشد. این اختلال به عنوان بیماری مزمن در بین زنان در دنیا شناخته شده است، اما تاکنون نتوانسته‌اند علت دقیقی برای بروز PMDD شناسایی کنند. البته، عوامل تاثیرگذاری در بروز و درمان این اختلال موثر هستند که در ادامه این مقاله در وبلاگ اسنپ‌دکتر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

اختلال PMDD چیست و چه تفاوتی با PMS دارد؟

اختلال نارسایی پیش از قاعدگی شدیدتر از PMS رخ می‌دهد و زنان مبتلا به آن علائم فیزیکی و احساسی بسیاری قبل از دوران پریود تحمل می‌کنند. علائم معمولاً ۵ تا ۸ روز قبل از قاعدگی شروع می‌شوند، اما برای برخی از زنان زودتر شروع می‌شود  و معمولا با آغاز دوره پریود از بین می‌رود. بسیاری از افراد مبتلا به PMDD می‌گویند که قبل از پریود علاوه بر احساس افسردگی، به خودکشی هم فکر می‌کنند. در حالی که تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که حدود ۷۵ درصد از زنان در طول سال‌های باروری خود PMS را تجربه می‌کنند و تنها ۳ تا ۸ درصد به PMDD مبتلا می‌شوند.

علائم PMDD و PMS اغلب به هم شباهت دارند که عبارتند از:

  • بدخلقی: احساس افسردگی، اضطراب، تحریکپذیری و خشمِ بی‌دلیل، گریه زیاد یا گریه بی‌دلیل
  • ترس از طرد شدن: نگرانی از اینکه ممکن است همه از شما عصبانی یا ناراضی باشند.مشکل در تمرکز یا تلاش برای ادامه‌کار، افزایش یا کاهش اشتها
  • ناراحتی فیزیکی: خستگی، نفخ، گرفتگی عضلات، سردرد، سینه‌های حساس و بدن درد

شاید تصور کنید  که نوسانات خلقی گفته شده همان حس و حالاتی است که در دوران پیش از قاعدگی (PMS) تجربه می‌کنید.اما در اختلال PMDD احساس‌ها به نوعی متفاوت‌تر و پرفشارتر به فرد تحمیل می‌شوند. برای شناخت بهتر تفاوت‌ احساسی و فیزیکی بین PMS و PMDD به مثال‌های زیر توجه کنید:

  •  فرد مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی ممکن است احساس خستگی کند یا کمی بی‌حوصله باشد. 
  • فرد مبتلا به PMDD ممکن است تقریباً نتواند از رختخواب بلند شود یا حتی روی کارهای ساده تمرکز کند.
  • فرد مبتلا به PMS ممکن است احساس ناراحتی یا ناامیدی کند. 
  • فرد مبتلا به PMDD ممکن است لحظاتی دچار خشم غیرمنطقی شود و می‌تواند بدون دلیل با خانواده و عزیزان خود دعوا کند و آسیب بزند.
  • یک فرد مبتلا به PMS ممکن است احساساتی‌تر باشد و با دیدن صحنه‌ای غم‌انگیز گریه کند.
  • اما فرد مبتلا به PMDD احتمالاً احساساتی شبیه به افسردگی اساسی را تجربه می‌کند که شامل احساس ناامیدی، بی ارزشی، بدبختی و حتی افکار خودکشی می‌شود. 

 

چرا PMDD اتفاق می‌‌افتد؟

این اختلال به عنوان بیماری شناخته شده، اما همچنان علت دقیقی برای PMDD مشخص نشده است. تحقیقات اخیر انجام شده توسط موسسه ملی بهداشت (NIH) نشان داده که سلول‌های زنان مبتلا به PMDD نسبت به زنان بدون PMDD واکنش متفاوتی (حساس‌تری) به نوسانات هورمون‌های تولید مثلی نشان می‌دهد. با اینکه هنوز دلیل مشخصی برای بروز این اختلال شناسایی نشده است اما چندین عامل در ایجاد آن نقش دارند:

  • تغییرات هورمونی: درPMDD  نوسانات در سطوح هورمونی، به ویژه استروژن و پروژسترون نقش اساسی دارد. این تغییرات هورمونی باعث کاهش سروتونین (هورمون تنظیم خلق و خو) می‌شود.
  •  حساسیت به تغییرات هورمونی: برخی از زنان ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی خود داشته باشند، که می‌تواند منجر به علائم بارزتر PMDD شود.
  • ناهنجاری‌های انتقال دهنده عصبی: گفته می‌شود که زنان مبتلا به PMDD ممکن است تفاوت‌هایی در عملکرد برخی از انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) داشته باشند که تاثیر بالایی در بروز اختلالات خلقی دارد.
  • عوامل ژنتیکی: در سال ۲۰۱۷، محققان مؤسسه ملی بهداشت شواهدی پیدا کردند که PMDD احتمالاً ژنتیکی است. زنانی که سابقه خانوادگی PMDD یا اختلالات خلقی دارند بیشتر احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند.
  • عوامل محیطی و روانی: استرس، ضربه و سایر عوامل روانی روی شدت علایم PMDD تاثیر می‌گذارد. 

 

چگونه می‌توان PMDD را درمان کرد؟

درمان PMDD (اختلال نارسایی پیش از قاعدگی) معمولاً شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، داروها و درمان است. داشتن رویکرد درمانی خاص برای هر فرد متناسب با شدت علائم متفاوت خواهد بود. برای تشخیص دقیق و گرفتن برنامه درمانی شخصی ضروری است که از متخصص زنان و زایمان مشاوره گرفته شود. البته، در اینجا چند گزینه درمانی رایج برای PMDD را بیان می‌کنیم:

  1. تغییر سبک زندگی:
  •  ورزش منظم: حداقل ۳۰ دقیقه به صورت روزانه ورزش کنید. انجام فعالیت بدنی به بهبود خلق و خو و کاهش علائم کمک می‌کند. 
  •   رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی متعادل که شامل غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و کافئین و الکل را انتخاب کنید. 
  •   تکنیک‌های کاهش استرس: تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا یا تکنیک‌های تمدد اعصاب به کاهش استرس و بهبود حال روحی کلی کمک می‌کند.
  •  خواب کافی: خواب کافی تاثیر مثبتی بر خلق و خوی دارد و برخی از علائم PMDD را کاهش می‌دهد. هر شب ۷ تا ۹ ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.
  1. داروها:
  •  مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سرترالین یا پاروکستین ممکن است برای کمک به تنظیم سطح سروتونین و کاهش علائم خلقی تجویز شوند. این داروها معمولاً روزانه یا در دوران قاعدگی مصرف می‌شوند.
  •  داروهای ضدبارداری خوراکی: برخی از انواع کنترل بارداری هورمونی، به ویژه آنهایی که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، به تنظیم سطح هورمون و کاهش علائم PMDD کمک می‌کنند. برای استفاده از این داروها با روانپزشک معتمد خود مشورت کنید.
  •  آگونیست‌های GnRH: در موارد شدید PMDD که درمان‌های دیگر روی آنها جواب نمی‌دهد، ممکن است داروهایی که عملکرد تخمدان را سرکوب و به طور موقت حالتی شبیه یائسگی ایجاد می‌کنند و علائم را تسکین می‌دهند، تجویز شود. این داروها به دلیل داشتن عوارض جانبی احتمالی برای مدت کوتاهی استفاده می‌شوند.
  1. درمان:
  •  درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان کمک می‌کند تا الگوهای افکار منفی خود را بشناسید و مهارت‌های حل مسئله و مقابله‌ای را بهبود ببخشید. 
  •  درمان بین فردی (IPT): این درمان روی بهبود روابط و مهارت‌های ارتباطی تمرکز دارد.
  •  گروه‌های حمایتی: پیوستن به یک گروه حمایتی حس همدردی را برایتان ایجاد می‌کند و می‌توانید از تجربیات و راهکارهای افرادی که مانند شما PMDD دارند، استفاده کنید. 

توجه داشته باشید که برنامه درمانی برای PMDD باید فردی باشد و ممکن است برای پیدا کردن موثرترین راه به آزمون و خطا نیاز داشته باشید. سعی کنید در طول درمان با مشاور و پزشک مورد تایید خود ارتباط مداومی داشته باشید تا روی احوالات شما نظارت دقیق‌تری صورت بگیرد.