واکسن کرونا، معرفی انواع واکسن های رایج و عوارض هر کدام

واکسن کرونا یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در دو سال گذشته ذهن بسیاری از مردم جهان را به خود مشغول ساخته است. در طول تاریخ، بشر موفق به تولید واکسن برای تعدادی از بیماری‌های تهدیدکننده زندگی از جمله مننژیت، کزاز، سرخک و ویروس فلج اطفال شده است.

واکسن یک ماده بیولوژیک است که برای محافظت از انسان در برابر عفونت‌های ناشی از باکتری و ویروس طراحی شده است. به واکسن‌ها ایمن‌ساز نیز گفته می‌شود زیرا از توانایی سیستم ایمنی طبیعی بدن ما برای جلوگیری از بیماری‌های عفونی بهره می‌برد.

واکسن‌ها به‌نوعی سیستم ایمنی بدن را برای ایجاد آنتی‌بادی آموزش می‌دهند. بیشتر واکسن‌ها از طریق تزریق و برخی از طریق دهان یا اسپری در بینی وارد بدن می‌شوند.

واکسن‌ها سالانه جان ۳ میلیون نفر را نجات می‌دهند. وقتی واکسن‌های کرونا را تزریق می‌کنیم، نه‌تنها از خود بلکه از اطرافیانمان محافظت می‌کنیم.

برای آشنایی با انواع واکسن کرونا، ایمنی عوارض هر یک از آنها بهتر است با متخصص عفونی مشورت کنید. در داروباکس می‌توانید با بهترین دکتر عفونی در شهر خود آشنا شوید، به‌صورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

انواع مختلف واکسن کرونا

دانشمندان در سراسر جهان در حال تلاشی زیاد برای تولید واکسن کرونا ویروس هستند. این واکسن‌های کرونا همگی برای آموزش سیستم ایمنی بدن به‌منظور شناسایی و مسدودکردن راه‌های نفوذ این ویروس ساخته شده‌اند.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تا تاریخ ۶ جولای ۲۰۲۱، شروع ۲۸۹ پروژه واکسن کرونا ویروس ثبت شده است. از این تعداد ۱۰۵ واکسن کرونا نامزد در فاز آزمایش‌های انسانی قرار دارند. ۱۸۴ واکسن کرونا دیگر نیز هنوز به فاز کلینیکال وارد نشده‌اند.

تقریباً از هر ۱۰۰ واکسن، ۷ مورد در سطح به‌اندازه کافی خوب، ارزیابی می‌شوند. آنها می‌توانند به مرحله آزمایش‌های بالینی روی انسان وارد شوند. از بین واکسن‌هایی که به آزمایش‌های بالینی راه می‌یابند، از هر ۵ واکسن فقط یک مورد موفقیت‌آمیز است.

واکسن ها با تکنولوژی های مختلفی ساخته می شوند. ۵ نوع واکسن کرونا را در ادامه از نظر می گذرانیم:

۱: واکسن کرونا ناقل

در این نوع واکسن کرونا از ویروس بی‌ضرر غیرمرتبط (ناقل ویروسی) برای تحویل مواد ژنتیکی کرونا استفاده می‌شود. سلول‌های ما از مواد ژنتیکی برای تولید پروتئین ویروسی خاصی استفاده می‌کنند که توسط سیستم ایمنی بدنمان شناخته و باعث پاسخ می‌شود. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود و بنابراین بدن می‌تواند در آینده با ویروس مقابله کند.

نکات واکسن کرونا ناقل:

• پاسخ ایمنی قوی ایجاد می‌کند.
• ممکن است نیاز به نگهداری در دمای بسیار پایین داشته باشد.

نمونه:

• واکسن اِبولا
• واکسن آسترازنکا
• جانسون و جانسون
• اسپوتنیک.

در این ویدئو دکتر بهروز مومنی فوق تخصص ریه در مورد انواع واکسن کرونا با شما صبحت می‌کند.

۲: واکسن کرونا ژنتیکی

این واکسن‌ها که برخی آن‌ها را بهترین واکسن کرونا می‌دانند شامل بخشی از ماده ژنتیکی ویروس کرونا (DNA یا RNA) است که باعث ایجاد این بیماری می‌شود. مواد ژنتیکی، (به‌عنوان‌مثال RNA در مورد واکسن کرونا مدرنا و فایزر)، کدگذاری را برای یک پروتئین ویروسی خاص انجام می‌دهد. پس از تزریق، سلول‌های بدن از مواد ژنتیکی درون واکسن کرونا برای ساخت پروتئین استفاده می‌کنند. این پروتئین توسط سیستم ایمنی بدن شناخته می‌شود و پاسخ خاصی ایجاد می‌کند. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود، بنابراین بدن می‌تواند در آینده با ویروس کرونا مبارزه کند.

نکات واکسن کرونا ژنتیکی:

• قیمت پایین
• آماده‌سازی سریع
• احتمال نیاز به نگهداری در دمای بسیار پایین

نمونه:

• واکسن کرونا بیوتک (فایزر)
• واکسن کرونا مدرنا

۳: واکسن کرونا غیرفعال‌شده

این نوع واکسن کرونا حاوی ویروس کشته‌شده کرونا است که توسط سیستم ایمنی بدن تشخیص داده می‌شود. محتویات این واکسن کرونا بدون ایجاد بیماری، پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود، بنابراین بدن می‌تواند در آینده با ویروس کرونا مبارزه کند.

نکات واکسن کرونا غیرفعال‌شده:

• احتمال نیاز به یک ادجوانت (نیروی کمکی) برای تقویت پاسخ ایمنی

نمونه:

• واکسن آنفولانزا
• واکسن کرونا سینوفارم
• واکسن کرونا سینوواک
• واکسن کرونا هندی بهارات بیوتک

۴: واکسن کرونا ضعیف‌شده

این نوع واکسن کرونا حاوی ویروس ضعیف‌شده کرونا است که توسط سیستم ایمنی بدن تشخیص داده می‌شود. محتویات این واکسن کرونا بدون ایجاد بیماری، پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود، بنابراین بدن شما می‌تواند در آینده با ویروس کرونا مبارزه کند.

نکات واکسن کرونا ضعیف‌شده:

• رویکردی شناخته‌شده برای تولید واکسن کرونا و دیگر واکسن‌هاست.
• نیازمند زمان و آزمایش‌های بیشتر است.

نمونه:

برای اطلاع از انواع واکسن کرونا، کارایی، نحوه عملکرد و ایمنی و همچنین عوارض آنها می‌توانید از مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.

۵: واکسن کرونا پروتئینی

این نوع واکسن کرونا حاوی پروتئین‌های ویروس کرونا است که توسط سیستم ایمنی بدن شناخته شده و باعث ایجاد پاسخ می‌شود. این پاسخ باعث ایجاد حافظه ایمنی می‌شود، بنابراین بدن می‌تواند در آینده با ویروس کرونا مبارزه کند. این نوع واکسن کرونا می‌تواند شامل پروتئین‌های کامل، قطعات پروتئینی یا بسیاری از مولکول‌های پروتئینی باشد که درون ذرات نانو قرار گرفته‌اند.

نکات واکسن کرونا پروتئینی:

• محافظت ایمنی بالا
• احتمال نیاز به یک ادجوانت برای تقویت پاسخ ایمنی

نمونه:

• واکسن هپاتیت B

در این ویدئو دکتر رضا قانع شیرازی در مورد ساز و کار واکسن کرونا به شما توضیحاتی ارائه می‌دهند.

واکسن کرونا چگونه تولید می‌شود و چه مراحلی را طی می کند؟

همه واکسن ها باید روند مشخصی را طی کنند تا بتوانند مورد استفاده عموم قرار گیرند. در زیر مراحل واکسن کرونا را با یکدیگر مرور خواهیم کرد:

• آزمایش پیش بالینی:

دانشمندان واکسن‌های کرونا جدید را در محیط آزمایشگاهی روی سلول‌های بدن آزمایش می‌کنند. آنها سپس واکسن کرونا را به حیواناتی مانند موش یا میمون می‌دهند تا ایجاد یا عدم ایجاد پاسخ ایمنی را در آنها مشاهده کنند.

• فاز ۱ – آزمایش‌های ایمنی:

در این فاز، دانشمندان برای آزمایش ایمنی و تعیین دوز و همچنین تأیید تحریک سیستم ایمنی، واکسن کرونا را به تعداد کمی از افراد می‌دهند.

• فاز ۲ – آزمایش‌های گسترده:

دانشمندان در این فاز، واکسن کرونا را به صدها نفر از گروه‌های مختلف مانند کودکان و افراد مسن می‌دهند تا ببینند آیا اثر واکسن کرونا در آنها متفاوت است یا خیر. این آزمایش‌ها ایمنی واکسن کرونا را بیشتر ارزیابی می‌کنند.

• فاز ۳ – کارآزمایی:

در این فاز، دانشمندان واکسن کرونا را به هزاران نفر می‌دهند و در مقایسه با داوطلبانی که دارونما دریافت کرده‌اند، منتظر می‌مانند تا تعداد مبتلایان واقعی مشخص شود. این آزمایش‌ها می‌تواند تعیین کند که آیا واکسن کرونا از بدن در برابر ویروس کرونا محافظت می‌کند یا خیر. از این طریق میزان اثربخشی واکسن کرونا مشخص می‌شود. آزمایش‌های فاز ۳ به‌اندازه‌ای بزرگ هستند که معمولاً در آنها شواهدی از عوارض جانبی نسبتاً نادر واکسن کرونا رؤیت می‌شود.

• تأیید زودهنگام یا محدود:

بسیاری از کشورها بر اساس شواهد اولیه ایمن و مؤثر بودن واکسن‌ها، روش‌هایی برای تهیه مجوزهای اضطراری برای واکسن‌ها در نظر گرفته‌اند. علاوه‌براین، برخی از کشورها مانند چین و روسیه قبل از علنی‌شدن اطلاعات دقیق آزمایش فاز ۳ واکسن‌هایشان، واکسیناسیون را شروع کردند. کارشناسان نسبت به خطرات جدی ناشی از این عمل هشدار داده‌اند.

سازمان‌های مسئول نتایج آزمایش‌های کامل و برنامه‌های تولید واکسن کرونا را بررسی می‌کنند و درباره تأیید کامل آن تصمیم می‌گیرند.

• فازهای ترکیبی:

یکی از راه‌های تسریع در تولید واکسن کرونا، ترکیب فازها است. بعضی از واکسن‌ها هم‌اکنون در فاز ۱ و ۲ قرار دارند. به‌عبارت‌دیگر فاز ۱ و ۲ آن‌ها با یکدیگر ترکیب شده است.

• توقف موقت یا ممنوعیت دائم:

اگر محققان علائم نگران‌کننده‌ای را در داوطلبان مشاهده کنند، می‌توانند آزمایش را متوقف کنند. پس از تحقیقات، آزمایش‌ها می‌تواند ازسرگرفته یا رها شود.

انواع واکسن‌های غیرایرانی

ما در دو دسته بندی عمده، واکسن‌های کرونا را به واکسن‌های ایرانی و غیر ایرانی تقسیم کرده‌ایم و در اینجا مهمترین و بهترین واکسن‌های کرونا در جهان را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا انواع واکسن کرونا را با هم مقایسه کنیم.

1. واکسن فایزر – بایونتک

این واکسن به‌عنوان اولین واکسن کرونا کشف شد و در ۱۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ مجوز FDA را دریافت کرد. سپس شرکت تولیدکننده آن، داده‌های کارآزمایی بالینی این واکسن کرونا را گزارش داد. این گزارش حاوی خبر مؤثربودن این واکسن تا ۹۵٪ در جلوگیری از علائم کرونا بود.

معایب واکسن فایزر:

• نیازهای شدید ازنظر نحوه نگهداری (درجه حرارت بسیار کم (۹۴- درجه فارنهایت))
• شرکت سازنده در اواسط ماه فوریه داده‌های جدیدی را به FDA ارائه داد که نشان‌دهنده پایداری این واکسن کرونا در فریزرهای دارویی است.

وضعیت واکسن کرونا فایزر:

• استفاده اضطراری در آمریکا.
• مجاز به استفاده در اتحادیه اروپا.

قابل‌توصیه برای:

• هر فرد ۱۲ ساله یا بیشتر.

مقدار مصرف واکسن کرونا فایزر:

• دو دوز با فاصله ۲۱ روز.
• مسئولان این دو شرکت اخیراً تقاضای مجوز برای دوز سوم واکسن را برای تقویت پاسخ ایمنی داده‌اند. همچنین این دو شرکت اثربخشی دو دوز این واکسن کرونا را تا ۶ ماه اثبات کرده‌اند.

عوارض جانبی شایع واکسن کرونا فایزر:

• تب
• لرز
• سردرد
• بدن درد
• خستگی
• قرمزی و تورم در محل تزریق

موارد احتیاطی واکسن کرونا فایزر:

• همه این عوارض به‌طورکلی طی یک یا دو روز استراحت با مصرف مقدار کافی آب و داروهایی مانند استامینوفن برطرف می‌شود. اگر علائم در طی ۷۲ ساعت برطرف نشد یا علائم تنفسی مانند سرفه یا تنگی نفس داشتید با متخصص عفونی خود تماس بگیرید.
• به نظر می‌رسد واکسن‌های mRNA در موارد نادر باعث آنافیلاکسی می‌شوند. آنافیلاکسی یک واکنش شدید قابل‌درمان با اپی‌نفرین است. به همین دلیل، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها به سایت‌های واکسیناسیون نیاز دارند تا همه افراد را پس از تزریق واکسن به مدت ۱۵ دقیقه و در صورت داشتن سابقه حساسیت شدید یا مصرف داروی رقیق‌کننده خون، به مدت ۳۰ دقیقه تحت‌نظر بگیرند.

در این ویدئو دکتر رضا قانع شیرازی در مورد واکسن فایزر به شما توضیحاتی ارائه می‌دهند.

نحوه عملکرد واکسن کرونا فایزر:

فایزر یک واکسن کرونا بر مبنای فناوری mRNA است. برخلاف واکسن‌هایی که ویروس ضعیف‌شده یا غیرفعال را وارد بدن می‌کنند، واکسن کرونای فایزر قطعه کوچکی از کد ژنتیکی از ویروس کرونا به سلول‌های میزبان تحویل می‌دهد.

میزان اثرگذاری عمومی واکسن کرونا فایزر:

• ۹۵٪ (در کسانی که عفونت قبلی ندارند).

محققان گزارش دادند که این واکسن کرونا در افراد مختلف با متغیرهایی از جمله سن، جنسیت، نژاد و شاخص توده بدنی (BMI) یا وجود سوابق بیماری به همان اندازه مؤثر است.

میزان اثرگذاری بر سویه‌های مختلف کرونا ویروس:

• بیش از ۹۵٪ در برابر بیماری شدید یا مرگ ناشی از سویه آلفا (انگلیسی) و نوع بتا (آفریقای جنوبی)
• بیش از ۸۸% در برابر موارد ایجاد علائم سویه دلتا (هندی)
• بیش از ۹۵% در برابر موارد بستری شدن در بیمارستان ناشی از سویه دلتا (هندی)

قیمت واکسن کرونا فایزر:

• حدود ۲۰ دلار در آمریکا.

محل ساخت واکسن کرونا فایزر:

• آمریکا. بایونتک (یک شرکت بیوتکنولوژی مستقر در ماینتس آلمان) با همکاری شرکت فایزر آمریکا.

2. واکسن مدرنا

این واکسن دومین واکسن کرونا بود که در ۱۸ دسامبر سال ۲۰۲۰ مجوز FDA را دریافت کرد. مدرنا نیز مانند فایزر یک واکسن کرونا مبتنی بر فناوری mRNA است.

تفاوت بین واکسن کرونا مدرنا و واکسن کرونای فایزر:

دو تفاوت اساسی بین این دو واکسن کرونا وجود دارد:

1. توزیع و نگهداری واکسن کرونا مدرنا آسان‌تر است. واکسن کرونا مدرنا برخلاف فایزر قابل‌حمل و نگهداری در طولانی‌مدت در دمای استاندارد فریزر است. واکسن کرونا مدرنا با استفاده از یخچال معمولی تا ۳۰ روز نگهداری می‌شود.
2. واکسن کرونا مدرنا در آزمایش‌های بالینی در افراد ۶۵ سال و بالاتر در حدود ۸۶٪ مؤثر بود.

وضعیت واکسن کرونا مدرنا:

• استفاده اضطراری در آمریکا.
• مجاز به استفاده در اتحادیه اروپا.
• برای بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر توصیه می‌شود.

مقدار مصرف واکسن کرونا مدرنا:

• دو دوز با فاصله ۲۸ روز

عوارض جانبی شایع واکسن کرونا مدرنا:

• لرز
• سردرد
• درد
• خستگی یا قرمزی و تورم در محل تزریق

موارد احتیاطی واکسن کرونا مدرنا:

• همانند واکسن کرونا فایزر.

نحوه عملکرد واکسن کرونا مدرنا:

همانند واکسن کرونا فایزر – بایونتک.

میزان اثرگذاری عمومی واکسن کرونا مدرنا:

• ۹۴.۱ درصد (در کسانی که عفونت قبلی ندارند).

محققان گزارش داده‌اند که این واکسن کرونا در افراد مختلف با متغیرهایی از جمله سن، جنسیت، نژاد و شاخص توده بدنی (BMI) یا وجود سوابق بیماری به همان اندازه مؤثر است.

میزان اثرگذاری بر سویه‌های مختلف کرونا ویروس:

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که واکسن کرونا مدرنا می‌تواند از ابتلا به انواع آلفا و بتا جلوگیری کند. محققان هنوز در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند.

قیمت:

• حدود ۱۵ دلار در آمریکا.

محل ساخت واکسن کرونا مدرنا:

• آمریکا، کمبریجِ ماساچوست.

3. واکسن جانسون و جانسون

این واکسن کرونا در ۲۷ فوریه سال ۲۰۲۰ مجوز FDA را دریافت کرد. در اوایل آوریل، CDC و FDA در هنگام تحقیق درباره گزارش شش مورد از موارد لخته‌شدن نادر اما جدی در زنان ۱۸ تا ۴۸ ساله، مشترکاً توصیه‌ای مبنی‌بر توقف استفاده از واکسن کرونا جانسون و جانسون صادر کردند.

اما در ۲۳ آوریل ۲۰۲۱، FDA بیان کرد که استفاده از واکسن کرونا جانسون و جانسون بلامانع است. بااین‌وجود، باید این موضوع که ممکن است بر اثر استفاده از آن لخته خون غیرمعمولی در بدن ایجاد شود موردتأکید قرار گیرد. این امر راه را برای ازسرگیری واکسیناسیون با واکسن کرونا جانسون و جانسون در ایالات متحده فراهم کرده است.

تفاوت واکسن کرونا جانسون و جانسون با واکسن‌های کرونا فایزر – بایونتک و مدرنا:

دو تفاوت اساسی بین این واکسن‌های کرونا وجود دارد:

1. ذخیره این واکسن کرونا (در دمای یخچال) آسان‌تر دو مورد قبلی است.
2. توزیع و تزریق آسان‌تری دارد (یک دوز در مقابل دو دوز واکسن‌های کرونای قبلی).

وضعیت واکسن کرونا جانسون و جانسون:

• استفاده اضطراری در آمریکا.
• مجاز به استفاده در اتحادیه اروپا.
• برای بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر توصیه می‌شود.

مقدار مصرف واکسن کرونا جانسون و جانسون:

این شرکت در ماه نوامبر اعلام کرد که آزمایش بالینی فاز ۳ را برای مطالعه استفاده از این واکسن کرونا با استفاده از دو دوز با فاصله دو ماه آغاز می‌کند تا میزان اثربخشی آن را با یک دوز مقایسه کند.

عوارض جانبی شایع واکسن کرونای جانسون و جانسون:

• خستگی
• سردرد
• تب
• درد در محل تزریق یا میالژی (درد در ماهیچه یا گروهی از ماهیچه‌ها)

همه این موارد به‌طورکلی در طی یک یا دو روز برطرف می‌شوند. طبق گزارش FDA در اواخر فوریه، عوارض جانبی واکسن کرونا جانسون و جانسون نسبت به دو واکسن کرونا قبلی به میزان قابل‌توجهی کمتر است. به گفته شرکت سازنده آن، هیچ‌کس در آزمایش‌های بالینی دچار واکنش آلرژیک نشده است.

نحوه عملکرد واکسن کرونا جانسون و جانسون:

این واکسن کرونا از روش دیگری نسبت به واکسن‌های کرونا mRNA برای دستوردادن به سلول‌ها به‌منظور ساختن پروتئین گیرنده‌های کرونا ویروس استفاده می‌کند. دانشمندان یک آدنوویروس بی‌خطر (ویروسی رایج که اگر غیرفعال نشود می‌تواند باعث سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری‌ها گردد) را به‌عنوان پوسته‌ای برای انتقال کد ژنتیکی بر روی پروتئین‌های گیرنده‌ی کرونا ویروس استفاده می‌کنند. این پروتئین باعث ایجاد آنتی‌بادی و سلول‌های حافظه برای محافظت در برابر ویروس کرونای واقعی می‌شود.

میزان اثرگذاری عمومی واکسن کرونا جانسون و جانسون:

• ۷۲٪ اثر به‌طورکلی.
• ۸۶٪ اثربخشی در برابر انواع شدید بیماری در ایالات متحده.

میزان اثرگذاری بر سویه‌های مختلف کرونا ویروس:

• محافظت قطعی در برابر نوع آلفا.
• طبق تجزیه‌وتحلیل FDA (منتشرشده در اواخر فوریه)، ۶۴٪ اثربخشی کلی و ۸۲٪ اثربخشی در برابر نوع شدید سویه بتا.

نیاز به اطلاعات بیشتری برای تعیین اثربخشی این واکسن کرونا در برابر نوع دلتا وجود دارد.

قیمت واکسن کرونا جانسون و جانسون:

• حدود ۱۰ دلار آمریکا.

محل ساخت واکسن کرونا جانسون و جانسون:

• آمریکا، توسط محققان دانشگاه هاروارد و دانشگاه لایدن هلند.

4. واکسن آکسفورد – آسترازنکا

• واکسن آسترازنکا در حال حاضر در ایران،  انگلستان و برخی کشورها توزیع می‌شود.
• ساخت آن در هر دوز ارزان‌تر از رقبایش است.
• می‌توان آن را در یخچال معمولی نگهداری، حمل و استفاده کرد.
• برخی از کشورها پس از گزارش‌هایی مبنی‌بر ایجاد لخته خون پس از استفاده از واکسن آسترازنکا در ماه مارس، به‌طور موقت استفاده از آن را به حالت تعلیق درآوردند.
• کمیته ایمنی آژانس دارویی اروپا (EMA) در آوریل به این نتیجه رسید که «لخته‌های خون غیرمعمول با پلاکت خون پایین باید به‌عنوان عوارض جانبی بسیار نادر ذکر شوند». این لخته‌ها ممکن است طی دوهفته پس از دریافت واکسن رخ دهد.

وضعیت واکسن آسترازنکا:

• ناموجود در ایالات متحده.
• مجاز به استفاده در اتحادیه اروپا.
• برای افراد ۱۸ سال و بالاتر توصیه می‌شود.

مقدار مصرف واکسن کرونا آسترازنکا:

• دو دوز با فاصله ۴ تا ۱۲ هفته.

عوارض جانبی شایع واکسن آسترازنکا:

• آلرژی
• درد
• قرمزی پوست
• خارش پوست
• تورم
• کبودی در محل تزریق

این عوارض به‌طورکلی در طی یک یا دو روز برطرف می‌شوند.

نحوه عملکرد واکسن کرونا آسترازنکا:

واکسن کرونا آکسفورد – آسترازنکا مشابه نوع جانسون و جانسون، یک واکسن ناقل است.

میزان اثرگذاری عمومی واکسن کرونا آسترازنکا:

• ۷۶٪ در کاهش خطر ایجاد علائم، ۱۵ روز یا بیشتر پس از دریافت دو دوز.
• ۱۰۰٪ در برابر انواع شدید بیماری.
• ۸۵٪ در جلوگیری از کرونا ویروس در افراد بالای ۶۵ سال.

میزان اثرگذاری بر سویه‌های مختلف کرونا ویروس:

• ۶/۷۴% محافظت در برابر سویه آلفا (هنوز غیرقطعی است).
• به‌خوبی از ایجاد موارد خفیف و متوسط بیماری ​​در افراد آلوده به سویه بتا محافظت نمی‌کند.
• تحقیقات پیرامون اثرگذاری این واکسن در برابر انواع شدید بیماری نوع بتا درحال‌انجام است.
• ۶۰٪ محافظت در برابر بیماری خفیف یا متوسط انواع دلتا با واکسیناسیون کامل (دو دوز).
• ۹۳٪ محافظت در برابر موارد شدید بستری شدن در نوع دلتا.

قیمت واکسن کرونا آسترازنکا:

• حدود ۴ دلار در آمریکا.

محل ساخت واکسن کرونای آسترازنکا:

• انگلستان، توسط دانشگاه آکسفورد و مؤسسه کارولینسکای سوئد.

همه این عوارض به‌طورکلی طی یک یا دو روز استراحت با مصرف مقدار کافی آب و داروهایی مانند استامینوفن برطرف می‌شود. اگر علائم در طی ۷۲ ساعت برطرف نشد یا علائم تنفسی مانند سرفه یا تنگی نفس داشتید با متخصص داخلی خود تماس بگیرید.

5. واکسن کرونا نُواواکس

• این واکسن در برابر سویه‌های انگلیسی و تاحدودی آفریقای جنوبی مؤثر است.
• واکسن نواواکس برخلاف واکسن‌های قبلی (بر مبنای mRNA یا آدنوویروس)، از نوع پروتئین کمکی است.
• ساخت آن ساده‌تر از انواع دیگر است.
• می‌توان آن را در یخچال نگهداری کرد.

وضعیت واکسن کرونا نواواکس:

• آزمایش‌های بالینی آن هنوز در حال تکمیل است
• استفاده از این واکسن در افراد ۱۸ تا ۸۴ ساله در حال مطالعه است.

مقدار مصرف واکسن نواواکس:

• ۲ دوز با فاصله سه هفته.

عوارض جانبی شایع واکسن نواواکس:

• حساسیت در محل تزریق
• خستگی
• سردرد
• بدن درد

نحوه عملکرد واکسن نواواکس:

این واکسن کرونا برخلاف واکسن‌های مبتنی بر mRNA و وکتور، یک پروتئین کمکی است. این پروتئین کمکی ماده‌ای است که برای تقویت پاسخ ایمنی استفاده می‌شود. واکسن‌های دیگر سلول‌های بدن را فریب می‌دهند تا قسمت‌هایی از ویروس را ایجاد کنند که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند. واکسن نواواکس روش دیگری دارد. این واکسن کرونا حاوی پروتئین گیرنده‌های کرونا ویروس به‌صورت نانوذره است. این واکسن به‌شکلی فرموله شده است که نمی‌تواند باعث بیماری شود. هنگام تزریق واکسن ، سیستم ایمنی تحریک می‌شود تا آنتی‌بادی و پاسخ ایمنی سلول‌های T را تولید کند.

میزان اثرگذاری عمومی واکسن نواواکس:

• ۹۰٪ در برابر ایجاد علائم کرونا در بدن.
• ۱۰۰٪ در برابر بیماری متوسط ​​و شدید کرونا در نتایج آزمایش فاز ۳٫
• ۹۱% در افراد در معرض خطر جامعه مانند افراد بالای ۶۵ سال.

میزان اثرگذاری بر سویه‌های مختلف کرونا ویروس:

• ۹۳٪ در برابر برخی از سویه‌ها مانند ۱٫۴۲۷، B.1.429، B.1.525، B.1.526، B.1.617.1، B.1.617.3،  P.2  و B.1.1.7، B.1.351، B.1.617.2 و P.1
• 100٪ در برابر انواع سویه‌هایی غیر از موارد بالا.
• برای تعیین اثربخشی نواواکس در برابر نوع دلتا اطلاعات بیشتری لازم است.

قیمت:

• حدود ۱۰ دلار آمریکا.

محل ساخت:

در این ویدئو دکتر رضا قانع شیرازی در مورد واکسن بهارات هندی و نواواکس آمریکایی به شما توضیحاتی ارائه می‌دهند.

6. واکسن اسپوتنیک وی

این واکسن یک واکسن نوترکیب با استفاده از وکتور آدنوویروس انسانی ۶۲ برای نوبت اول تزریق و آدنوویروس انسانی ۵ برای نوبت دوم است. ژن تولید گلیکوپروتئین S در ژنوم آدنوویروس قرار داده شده است.

اثربخشی این واکسن:

• ۹۱/۶% (اثربخشی آن در سالمندان یا افراد با ضعف ایمنی می‌تواند کمتر باشد).

بهترین پاسخ ایمنی:

• از حدود ۶ هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن.

طول مدت محافظت:

• این مدت همانند سایر واکسن‌ها هنوز مشخص نیست.

موارد ممنوعیت مصرف این واکسن:

این افراد حدود ۶ هفته بعد از رفع علائم یا تغییر وضعیت می‌توانند برای واکسیناسیون مراجعه نمایند:

• در دوره بارداری
• شیردهی
• سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید
• وجود هرگونه بیماری حاد با یا بدون تب
• واکسن برای افراد زیر ۱ سال مجوز مصرف ندارد.
• افرادی که به دنبال تزریق نوبت اول این واکسن دچار هر نوع عارضه شدید مانند شوک آنافیلاکسی یا واکنش حساسیتی شدید، تشنج، تب بالای ۴۰ درجه و غیره شده‌اند، منع مصرف نوبت دوم واکسن را دارند.

در این ویدئو دکتر رضا قانع شیرازی در مورد واکسن اسپوتینک به شما توضیحاتی ارائه می‌دهند.

عوارض واکسن روسی اسپوتنیک وی:

• شایع‌ترین عارضه: حالت شبه آنفولانزای خفیف.
• تب
• لرز
• بدن درد و درد مفصل
• گلودرد
• آبریزش بینی
• ضعف
• احساس ناخوشی و سردرد
• درد، تورم و قرمزی در محل تزریق

بر اساس مطالعات بالینی انجام‌شده، عوارض واکسن نوبت اول یا دوم عموماً خفیف و متوسط بوده و طی حدود ۳ روز برطرف می‌شود. عوارض فوق عموماً خودبه‌خود بهبود می‌یابند ولی می‌توان از مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی برای کنترل تب و یا از آنتی‌هیستامین‌ها برای عوارض موضعی استفاده کرد.

عوارض کمتر شایع:

• تهوع
• بی‌اشتهایی
• بزرگی غدد لنفی
• سرگیجه (به‌ندرت)
• ایست قلبی
• افزایش آنزیم‌های کبدی به‌صورت موقت
• افزایش کراتینین سرم و CPK
• کاهش نوتروفیل‌ها
• افزایش لنفوسیت‌ها
• افزایش و کاهش پلاکت‌ها
• کاهش هماتوکریت
• افزایش ESR (سدیمانتاسیون)

دمای نگهداری:

• در حالت مایع: ۵۵/۱۸- درجه سانتیگراد
• در حالت جامد: ۲- تا ۸- درجه سانتیگراد

مقدار مصرف:

• دو دوز با فاصله سه هفته تا ۳ ماه
• دوز اول آبی‌رنگ و دوز دوم قرمزرنگ

محل ساخت:

قیمت:

7. واکسن سینوفارم

اثربخشی واکسن سینوفارم:

محدوده سنی:

• افراد ۱۸ تا ۶۰ سال.

مقدار مصرف:

• دو نوبت به فاصله ۲۸ روز.
• نوع واکسن در تزریق نوبت اول و دوم کاملاً یکسان است.

شرایط نگهداری:

• در دمای نگهداری یخچال یعنی ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد.
• به‌هیچ‌وجه یخ نزند.

عوارض جانبی واکسن سینوفارم:

عوارض بسیار شایع (بیش از ۱۰% از گیرندگان واکسن):

• درد در محل تزریق.

عوارض شایع (بین ۱ تا ۱۰درصد از گیرندگان واکسن):

• تب موقت
• احساس ضعف
• سردرد
• اسهال
• قرمزی، سفتی، تورم و خارش در محل تزریق

عوارض غیرشایع (بین یک در هزار تا یک درصد گیرندگان واکسن):

• راش پوستی در محل تزریق
• تهوع و استفراغ
• خارش در محلی غیر از تزریق
• بدن درد
• درد مفاصل
• خواب‌آلودگی
• سرگیجه

موارد منع دریافت واکسن سینوفارم:

• افراد با سابقه آلرژی به این واکسن یا هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده آن
• افراد با سابقه افزایش واکنش‌های حساسیتی یا بیماری‌های مزمن شدید
• اشخاص درگیر با بیماری‌های حاد متوسط تا شدیدِ با یا بدون تب
• خانم‌های باردار
• خانم‌ها در دوران شیردهی

برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، تداخلات دارویی و عوارض این دارو بهتر است از مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.

هشدارهای اختصاصی:

• تزریق داخل رگی اکیداً ممنوع است.
• داروهای درمان آنافیلاکسی مانند اپی‌نفرین برای درمان احتمالی باید در دسترس باشند.
• افراد دریافت‌کننده واکسن باید تا ۳۰ دقیقه بعد از تزریق در مرکز بمانند.

موارد احتیاط در مصرف:

• در صورت وجود اختلالات انعقادی و یا کاهش پلاکت‌های خون به‌دلیل خطر خونریزی محل تزریق
• در افراد با ضعف سیستم ایمنی
• در افراد دریافت‌کننده داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی مانند بیماران سرطانی در حال دریافت شیمی‌درمانی
• در افراد با ضعف مزمن سیستم ایمنی
• در موارد صرع کنترل‌نشده
• در افراد با بیماری‌های عصبی پیش‌رونده

در مورد تداخل دارویی با سایر داروها مطالعات انجام نشده است.

نحوه نگهداری و انتقال:

• در دمای یخچال یعنی ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد.
• به‌هیچ‌وجه یخ نزند.
• از مواجهه با نور محافظت شود.

طول مدت قابل‌نگهداری:

قیمت:

• حدود ۷۵ دلار در کشور سازنده.

محل ساخت:

• چین، مؤسسه تولید محصولات بیولوژیکی بیجینگ.

همه این عوارض به‌طورکلی طی یک یا دو روز استراحت با مصرف مقدار کافی آب و داروهایی مانند استامینوفن برطرف می‌شود. اگر علائم در طی ۷۲ ساعت برطرف نشد یا علائم تنفسی مانند سرفه یا تنگی نفس داشتید با متخصص داخلی یا متخصص عفونی تماس بگیرید.

8. واکسن کوواکسین

• این واکسن نوع غیرفعال شده تمام‌ذره ویروسی است.
• این واکسن برای افراد ۱۸ تا ۵۵ سال قابل‌استفاده است.

نحوه استفاده:

• این واکسن به شکل مایع آماده تزریق است (به شکل تزریق عضلانی نیم سی‌سی در ناحیه دلتوئید ترجیحاً دست غیرغالب).

مقدار مصرف:

• در دو نوبت به فاصله ۲۸ روز.

شرایط نگهداری:

• واکسن باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری شود.
• ویال‌های حاوی ۱۰ دوز بعد از بازشدن باید در صورت نگهداری در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد در عرض کمتر از ۶ ساعت مصرف شوند.

موارد منع مصرف:

• حساسیت به هر یک از اجزای واکسن
• خانم‌های باردار یا در دوران شیردهی
• در بیماری‌های حاد و یا همراه تب
• اشخاص زیر ۱۸ سال
• مبتلایان به اختلالات انعقادی و بیماری‌های همراه با خونریزی‌.

موارد هشدار اختصاصی و یا احتیاط در مصرف:

• تزریق زیرپوستی، داخل پوستی و یا درون‌رگی ممنوع است.
• امکان بروز عارضه آنافیلاکسی وجود دارد لذا باید در جایی تزریق انجام شود که امکانات درمان آن فراهم باشد. فرد واکسینه‌شده باید تا ۳۰ دقیقه بعد از دریافت واکسن تحت‌نظر باشد.

تداخل با سایر فراورده‌های دارویی:

• هیدروکسی کلروکین و کورتیکواستروئیدها ممکن است باعث کاهش پاسخ آنتی‌بادی شوند.
• مصرف در دوره بارداری و یا دوران شیردهی موردبررسی قرار نگرفته است.
• تأثیر واکسن بر امکان رانندگی بی‌خطر و یا کار با تجهیزات و ماشین‌آلات موردبررسی قرار نگرفته است.

عوارض جانبی:

در مطالعات بالینی فاز یک، دو و سه روی ۲۵۸۰۰ نفر هیچ مورد عارضه شدید گزارش نشده است.

شایع‌ترین عارضه موضعی:

• درد در محل تزریق

شایع‌ترین عارضه سیستمیک:

سایر عوارض شایع:

• ضعف
• تب
• درد و کوفتگی بدن
• درد شکم
• تهوع و استفراغ

عوارض کمتر شایع:

• سرگیجه
• لرز
• عرق زیاد
• احساس سرما
• سرفه
• تورم در محل تزریق

طول دوره محافظت واکسن مشخص نیست.

قیمت:

• حدود ۲ دلار در کشور سازنده

محل ساخت:

• هندوستان، شرکت بهارات بایوتک.

واکسن‌های ایرانی کرونا

تا اینجا به بررسی واکسن‌های غیرایرانی کرونا پرداختیم. اکنون با ما همراه باشید تا به بررسی مهم‌ترین نکات پیرامون واکسن کرونا ایرانی بپردازیم

واکسن‌های ایرانی واردشده به فازهای بالینی

تاکنون استفاده از واکسن در ایران با چالش‌هایی روبرو بوده و برخی از هم‌وطنان هم‌اکنون برای استفاده از واکسن کرونا در ترکیه به این کشور سفر می‌کنند. همچنین واکسن کرونا در ارمنستان و برخی نقاط دیگر جهان نیز سبب جذب توریست‌های حوزه سلامت از کشورمان شده است. با پیگیری اخبار واکسن متوجه می‌شویم که استفاده از واکسن در ایران با واکسن‌های وارداتی اسپوتنیک‌، آسترازنکا، سینوفارم و کووکسین (بهارات) آغاز شده است. قرار است سامانه ثبت نام واکسن ایرانیان را بر اساس اولویت‌بندی‌های معین‌شده برای استفاده از واکسن‌های داخلی و خارجی ثبت‌نام کند. تاکنون ۵ واکسن کرونا ایرانی موفق به اخذ کد اخلاق جهت مرحله بالینی شده‌اند و همچنین یک واکسن کرونا ساخته شد و مجوز استفاده اضطراری را دریافت کرد.

1. واکسن سوبرانا

محل ساخت:

• ایران و کوبا (واکسن مشترک انستیتو پاستور ایران و مؤسسه فینلای کوبا)

نوع واکسن:

• از نوع حاوی پروتئین نوترکیب ناحیه RBD ژنوم ویروس کرونا (واکسن کرونای کونژوگه)

مقدار مصرف:

مراحل تحقیقات:

• فاز ۳ (روی ۲۴ هزار نفر از جمعیت ایران (استان‌های همدان، هرمزگان، کرمان، یزد، مازندران، زنجان، اصفهان) و ۴۴ هزار نفر از جمعیت کوبا)
• ۸۰% افراد موردمطالعه واکسن و ۲۰% شبه واکسن (واکسن نما یا ادجوانت) دریافت کرده اند.

2. واکسن کووبرکت

محل ساخت:

• ایران (واکسن مؤسسه شفا فارمد)

نوع واکسن:

• ویروس غیرفعال‌شده.

مقدار مصرف:

مرحله فعلی تحقیقات:

• مجوز مصرف اضطراری را دریافت کرده است.
• فاز ۳ (در این مرحله عده‌ای از افراد واکسن‌نما دریافت می‌کنند) در افراد ۱۸ تا ۷۵ ساله.
• فاز ۱ برای تعیین میزان ایمنی‌زایی در جمعیت سالم و افراد بین ۵۱ تا ۷۵ سال.

3. واکسن کووپارس

محل ساخت:

• ایران (مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی).

نوع واکسن:

• پروتئین نوترکیب اسپایک
• دارای دو بخش آنتی‌ژن و ادجوانت

مقدار مصرف:

• سه نوبت (دو دوز اول به‌صورت تزریقی و دوز سوم به‌صورت استنشاقی در روز ۵۱)

مراحل تحقیقات:

در ۵۰۰ موش و ۲۵ میمون سبز آفریقایی به‌مدت یک سال.

۱۳۳ نفر بزرگسال ۱۸ تا ۵۵ ساله.

با حدود ۵۰۰ داوطلب ۱۸ تا ۷۰ ساله درحال‌انجام است و دو گروه واکسن و واکسن‌نما به افراد تزریق خواهد شد.

4. واکسن فخراواک (شهید فخری‌زاده یا سپند)

محل ساخت:

• ایران (مؤسسه میلاد دارو نور زیرمجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح).

نوع واکسن:

• ویروس غیرفعال‌شده.

مقدار مصرف:

• دو نوبت با فاصله دو یا سه هفته.

مراحل تحقیقات:

• کارآزمایی بالینی در حال تحقیق بر روی جمعیتی از افراد ۱۸ تا ۵۵ ساله و با استفاده از واکسن‌نما.

5. واکسن سیناژن

محل ساخت:

• ایران و استرالیا (شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن ایران و شرکت وَکسین استرالیا).
• پنجمین واکسن ایرانی دارای کد اخلاق
• نخستین واکسن کرونای بخش خصوصی کشور

نوع واکسن:

• واکسن نوترکیب با پروتئین اسپایک (اسپایکوژن)

مقدار مصرف:

• دو دوز ۲۵ میکروگرمی به فاصله سه هفته.

مراحل تحقیقات:

• مراحل پیش‌بالینی و فاز ۱ در استرالیا بر روی ۴۰ شهروند استرالیایی.
• آماده ورود به فاز ۲

مواد تشکیل‌دهنده واکسن کرونا چیست؟

غیر از آنتی‌ژن‌ها، اجزای تشکیل‌دهنده یک واکسن کرونا شامل مواد کمکی است که برای تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن به آن اضافه می‌شوند. مانند آنتی‌بیوتیک‌ برای جلوگیری از آلودگی در طول فرایند تولید، مواد نگهدارنده و تثبیت‌کننده‌ها.

در زیر لیستی از مواد رایج در بسیاری از واکسن‌ها ازجمله واکسن کرونا به همراه اطلاعاتی در مورد هدف و ایمنی آنها آورده شده است.

1. آنتی‌ژن

همه واکسن‌ها مثل واکسن کرونا حاوی یک جزء فعال به نام آنتی‌ژن هستند که پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند. همچنین ممکن است دارای طرحی برای ساختن ماده فعال باشند. آنتی‌ژن ممکن است قسمت کوچکی از ارگانیسم عامل بیماری‌زا مانند پروتئین یا قند باشد. همچنین ممکن است کل ارگانیسم به شکل ضعیف یا غیرفعال باشد.

2. مواد نگهدارنده

مواد نگهدارنده از آلودگی واکسن کرونا درصورتی‌که از آن برای بیش از یک نفر استفاده شود و در صورت بازشدن ویال جلوگیری می‌کند بعضی از واکسن‌ها مواد نگهدارنده ندارند زیرا در شیشه‌های تک‌دوزی ذخیره و پس از تزریق دور ریخته می‌شوند. متداول‌ترین ماده نگهدارنده فنوکسی اتانول-۲ است. این ماده از سال‌ها پیش در تعدادی از واکسن‌ها استفاده می‌شود. همچنین این ماده در طیف وسیعی از محصولات مراقبت از نوزادان استفاده می‌شود و برای واکسن‌ها ایمن است زیرا باعث مسمومیت نمی‌شود.

3. تثبیت‌کننده‌ها

تثبیت‌کننده‌ها از بروز واکنش‌های شیمیایی در داخل واکسن کرونا جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شوند اجزای واکسن کرونا به ویال واکسن نچسبد. تثبیت‌کننده‌ها می‌توانند قند (لاکتوز، ساکارز)، اسیدهای آمینه (گلیسین)، ژلاتین یا پروتئین (آلبومین انسانی نوترکیب، پروتئین مشتق شده از مخمر) باشند.

4. سورفاکتانت‌ها

سورفاکتانت‌ها تمام مواد موجود در واکسن کرونا را با هم مخلوط می‌کنند. آنها از ته‌نشینی و جمع‌شدن عناصری که به شکل مایع در واکسن کرونا هستند جلوگیری می‌کنند. آنها همچنین اغلب در غذاهایی مانند بستنی استفاده می‌شوند.

5. باقیمانده

باقیمانده‌ها مقادیر بسیار کمی از مواد مختلفی است که طی تولید واکسن کرونا استفاده می‌شوند. آن‌ها ماده مؤثری در واکسن تکمیل شده محسوب نمی‌شوند. این مواد بسته به فرایند تولید، متفاوت خواهند بود. آنها ممکن است شامل پروتئین تخم‌مرغ، مخمر یا آنتی‌بیوتیک باشند.

6. رقیق‌کننده

رقیق‌کننده مایعی است که بلافاصله قبل از استفاده برای رقیق‌سازی واکسن کرونا در غلظت مناسب استفاده می‌شود. رقیق‌کننده‌ای که معمولاً استفاده می‌شود آب استریل است.

7. ادجوانت یا ماده کمکی

برخی از واکسن‌ها حاوی مواد کمکی نیز هستند. یک ماده کمکی گاهی با نگه‌داشتن واکسن در محل تزریق برای مدت‌زمان طولانی یا تحریک سلول‌های ایمنی، پاسخ ایمنی به واکسن را بهبود می‌بخشد.

ماده کمکی ممکن است از ترکیبات آلومینیوم باشد (مانند فسفات آلومینیوم، هیدروکسید آلومینیوم یا آلومینیوم پتاسیم سولفات). آلومینیوم هیچ مشکلی در درازمدت برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. انسان به‌طور منظم آلومینیوم را از طریق خوردن و آشامیدن غذای مختلف به بدن وارد می‌کند.

واکسن‌ها چگونه کار می‌کنند؟

بدن راه‌های زیادی برای دفاع از خود در برابر عوامل بیماری‌زا دارد. پوست، مخاط و مژک‌ها همگی به‌عنوان موانعی بر سر راه بیماری عمل می‌کنند. آن‌ها به‌عنوان نخستین خط دفاعی از ورود عوامل بیماری‌زا به بدن جلوگیری کنند. وقتی پاتوژن بدن را آلوده می‌کند، سیستم دفاعی بدن ما تحریک شده و پاتوژن را موردحمله قرار می‌دهد و معمولاً بر آن غلبه می‌کند.

تهاجم میکروب‌ها وقتی به بدن ما حمله می‌کنند و تکثیر می‌شوند عفونت نام دارد. سیستم ایمنی بدن ما از چندین ابزار برای مبارزه با عفونت استفاده می‌کند. خون حاوی گلبول‌های قرمز که اکسیژن را به بافت‌ها و اندام‌ها منتقل می‌کند و گلبول‌های سفید که با عفونت مقابله می‌کنند است. انواع مختلف گلبول‌های سفید به روش‌های مختلف با عفونت مبارزه می‌کنند:

گلبول‌های سفید خون هستند که میکروب‌ها و سلول‌های مرده یا در حال مرگ را بلعیده و هضم می‌کنند. ماکروفاژها قسمت‌هایی از میکروب‌های مهاجم را که «آنتی‌ژن» نامیده می‌شوند بر جا می‌گذارند. بدن آنتی‌ژن‌ها را خطرناک تشخیص داده و آنتی‌بادی‌ها را برای حمله به آن‌ها تحریک می‌کند.

• لنفوسیت‌های B

گلبول‌های سفید دفاعی هستند که آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کنند که به قطعات ویروسی که ماکروفاژها بر جای گذاشته‌اند حمله می‌کنند.

• لنفوسیت‌های T

نوع دیگری از گلبول‌های سفید دفاعی هستند. آن‌ها به سلول‌های بدن که قبلاً آلوده شده‌اند حمله می‌کنند.

اولین‌باری که فرد به ویروس کرونا آلوده می‌شود، ساخت و استفاده از تمام ابزارهای مقابله با میکروب برای غلبه بر عفونت ممکن است چندین روز یا هفته طول بکشد. پس از رویارویی احتمالی با عفونت، سیستم ایمنی بدن فرد به یاد می‌آورد که در مورد چگونگی محافظت از بدن در برابر آن بیماری چه چیزی یاد گرفته است.

بدن چند لنفوسیت T به نام «سلول‌های خاطره» را نگه می‌دارد که اگر دوباره با ویروس مشابهی روبرو شد، به‌سرعت در مقابل آن عمل کند. با شناسایی آنتی‌ژن‌های آشنا، لنفوسیت‌های B آنتی‌بادی‌هایی برای حمله به آن‌ها تولید می‌کنند. متخصصان هنوز در حال بررسی این هستند که سلول‌های حافظه چه مدت از شخص در برابر ویروس کرونا محافظت می‌کنند.

سوالات متدوال شما در مورد واکسن کرونا

اکنون که بحث مفصلی را پیرامون انواع واکسن کرونا ایرانی و غیرایرانی پشت سر گذاشته‌ایم، به برخی از متداول‌ترین سؤالات پیرامون واکسن کرونا و مسائل مرتبط با آن خواهیم پرداخت. با داروباکس همراه باشید.

واکسن‌ها از چه بیماری‌هایی پیشگیری می‌کنند؟

واکسن‌ها در برابر بیماری‌های مختلفی دفاع ایمنی بدنی ایجاد می‌کنند، از جمله:

سرطان دهانه رحم	وبا	ویروس کرونا	دیفتری	هپاتیت B
آنفولانزا	آنسفالیت ژاپنی	سرخک	مننژیت	اوریون
سیاه‌سرفه	ذات‌ الریه	فلج اطفال	هاری	روتا ویروس
سرخجه	کزاز	حصبه	واریسلا	تب زرد

برخی دیگر از واکسن‌ها در حال ساخت یا در مراحل آزمایشی هستند. از جمله آن‌ها می‌توان به واکسن‌هایی که از بدن در برابر ابولا یا مالاریا محافظت می‌کنند اشاره کرد.

آیا واکسن‌های کرونا ایمنی طولانی‌مدت ایجاد می‌کنند؟

ازآنجاکه انواع واکسن کرونا به‌تازگی ساخته شده‌اند، اعلام دقیق مدت‌زمان محافظت آن‌ها فعلاً ممکن نیست. تحقیقات برای پاسخ به این پرسش ادامه دارد. بااین‌حال، داده‌های موجود نشان می‌دهد که بدن اکثر افرادی که از کرونا بهبود می‌یابند، به یک واکنش ایمنی دست می‌زند که حداقل برای مدتی از ابتلای مجدد به این ویروس جلوگیری می‌کند. تحقیقات دلگرم‌کننده‌ای در مورد میزان این ایمنی در حال انجام است.

چقدر طول می‌کشد تا واکسن همه‌گیری این ویروس را به پایان برساند؟

تأثیر واکسن‌ها بر بیماری‌های همه‌گیر به عوامل مختلفی بستگی دارد. این موارد شامل میزان اثربخشی واکسن‌ها، سرعت تأیید، سرعت ساخت و تحویل آن‌ها، توسعه احتمالی انواع دیگر و تعداد افرادی که واکسینه می‌شوند است.

درحالی‌که آزمایش‌ها نشان داده است که چند واکسن کرونا دارای اثربخشی بالایی هستند، مانند همه واکسن‌های دیگر، میزان اثربخشی‌شان ۱۰۰٪ نخواهند بود.

آیا واکسن‌های غیرکرونایی می‌توانند فرد را در برابر این ویروس محافظت کنند؟

در حال حاضر شواهدی مبنی‌بر ایمنی واکسن سایر بیماری‌ها برای کرونا ویروس وجود ندارد. بااین‌حال، دانشمندان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا برخی از واکسن‌های موجود مانند واکسن ب‌.ث.ژ که برای جلوگیری از سل استفاده می‌شود برای کرونا نیز مؤثر هستند یا خیر.

چه کسانی نباید واکسن کرونا بزنند؟

واکسن‌ها یکی از مؤثرترین اقدامات در بهبود بهداشت عمومی هستند. بااین‌حال، برخی افراد هستند که نمی‌توانند واکسن کرونا بزنند. خوشبختانه هیچ‌یک از انواع واکسن کرونا که برای استفاده اضطراری در سراسر جهان تأیید شده‌اند حاوی ویروس زنده نیستند. بنابراین دریافت آن برای افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، بی‌خطر است. این بدان معنی است که می‌توان بیشتر جمعیت جهان را در برابر ویروس کرونا محافظت کرد. حتی در این صورت، هنوز چند گروه از افراد وجود دارند که یا باید فعلاً از واکسیناسیون خودداری کنند یا معایب و مزایای واکسن موردنظرشان را با دقت بسنجند:

• افراد دارای سابقه آلرژی‌های خاص
• افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای

آیا بعد از واکسن کرونا می‌توانم به زندگی عادی برگردم؟

طبق نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا پس از دریافت واکسن ویروس کرونا، بازگشت افراد واکسینه‌شده به فعالیت‌هایی که به دلیل بیماری همه‌گیر شدنی نبودند، امکان‌پذیر است. افراد می‌توانند از ماسک استفاده نکنند و نیز فاصله اجتماعی را رعایت نکنند هرچند این موارد بستگی به قوانین هر کشوری دارد. در نتیجه، پس از واکسیناسیونِ کامل می‌توانید با خیال راحت با دوستان و خانواده خود ملاقات کنید.

تنها استثناء در مورد افراد کاملاً واکسینه‌شده‌ای است که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند یا از داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند. اگر جزء این افراد هستید، در مورد فعالیت‌های خود با متخصص بیماری های عفونی خود صحبت کنید. او ممکن است به شما توصیه کند که برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا موارد ایمنی را همچنان ادامه دهید.

بااین‌وجود، دانش ما هنوز هم در مورد میزان آلودگی و انتقال ویروس کرونا به دیگران اندک است. واکسن‌هایی که هم‌اکنون استفاده می‌شوند افراد را از حالات شدید بیماری و بستری شدن در بیمارستان محافظت می‌کنند. بااین‌حال، هیچ واکسنی ۱۰۰٪ مؤثر نیست و نگرانی‌ها در مورد سویه‌های احتمالی ویروس وجود دارد. همین‌طور هنوز بسیاری از افراد در جهان واکسینه نشده‌اند و لذا رعایت نکات ایمنی و بهداشتی همچنان ضرورت بسیار بالایی دارد.

آیا می‌توانم دوز اول را از یک واکسن کرونا و دوم را از واکسن دیگر بزنم؟

باتوجه‌به پژوهش‌های صورت‌گرفته، ترکیب‌کردن واکسن‌ها دارای مبنای علمی و منطقی است. بااین‌وجود، واکسن‌های mRNA اولین‌بار است که برای کرونا ویروس تأیید شده‌اند. این بدان معناست که ما هیچ سابقه‌ای در مورد اتفاقات رخ‌داده در هنگام استفاده ترکیبی از آن‌ها با واکسن‌های آدنوویروس نداریم. به همین دلیل محققان خواستار مطالعات دقیق برای آزمایش ترکیبات مختلف واکسن‌ها شده‌اند. از این طریق نه‌تنها می‌توان به توانایی آن‌ها در تقویت ایمنی بدن پی برد بلکه هرگونه عوارض جانبی احتمالی‌شان را نیز کشف کرد.

پژوهشگران دانشگاه آکسفورد اخیراً دریافتند که افرادی که ابتدا واکسن استرازنکا را دریافت کرده و سپس واکسن فایزر به آن‌ها تزریق شده (یا برعکس) «واکنش‌زایی» بیشتری در برابر ویروس دارند. این یعنی عوارض جانبی مانند تب، لرز، سردرد، دردهای بدنی و درد مفاصل در آن‌ها در مقایسه با افرادی که دو دوز را از یک نوع واکسن دریافت کرده‌اند بیشتر اتفاق می‌افتد.

آن‌ها خاطرنشان کردند که هیچ‌یک از این افراد نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان پیدا نکردند زیرا این علائم کوتاه‌مدت هستند. بااین‌حال، افزودند که این داده‌ها مربوط به افراد ۵۰ سال به بالا بوده و عوارض ناشی از ترکیب‌کردن واکسن‌ها در جوانان می‌تواند شدیدتر باشد. آن‌ها به تجزیه‌وتحلیل ترکیب واکسن‌های آسترازنکا، مدرنا و نوواکس با یکدیگر ادامه می‌دهند.

آیا ممکن است زدن واکسن کرونا باعث ابتلای به این بیماری شود؟

هیچ‌یک از انواع واکسن کرونا توانایی ایجاد بیماری را ندارند، اما ممکن است گاهی اوقات عوارض جانبی ایجاد کنند.

برخی از آن‌ها که به واکسن‌های ضعیف‌شده شناخته می‌شوند، از شکل ضعیف ویروس برای آموزش سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند. ازآنجاکه ویروس ضعیف‌شده شباهت زیادی به عفونت طبیعی دارد، چنین واکسن‌هایی محافظت قوی و طولانی‌مدتی ایجاد می‌کنند. بااین‌حال، آن‌ها در موارد بسیار نادر می‌توانند در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند (مانند افراد مبتلا به HIV، سرطان خون و غیره) باعث بیماری شوند. نمونه‌هایی از واکسن‌های ضعیفشده زنده شامل واکسن سرخک، اوریون و سرخجه و تب زرد است.

آیا اگر قبلاً به کرونا ویروس مبتلا شده‌ام، باید واکسن هم بزنم؟

حتی اگر قبلاً کرونا گرفته‌اید، هنگامی‌که نوبت واکسن شما فرامی‌رسد باید واکسن بزنید. این مسئله دو دلیل دارد:

1. ایمنی حاصل از ابتلای به کرونا در بدن، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
2. نمی‌دانیم که مصونیت طبیعی حاصل از ابتلا به کرونا چه‌مدت ممکن است دوام داشته باشد.

آیا واکسن کرونا برای کودکان ایمن است؟

واکسن‌ها معمولاً ابتدا در بزرگسالان آزمایش می‌شوند و سپس وقتی ایمنی آن‌ها در بزرگسالان تثبیت شد، در کودکان ارزیابی می‌گردند. علت این مسئله آن است کودکان هنوز در حال‌ رشد و نمو هستند. همچنین کرونا در میان افراد مسن نسبت به کودکان یک بیماری جدی‌تر و خطرناک‌تر است. به همین دلیل ابتدا آزمایش‌ها و تزریق واکسن‌ها بر روی افراد پیرتر انجام شده‌اند. اکنون‌که واکسن‌ها برای بزرگسالان نسبتاً بی‌خطر شناخته شده‌اند، در حال تزریق برای کودکان هستند. واکسن کرونا برای کودکان در حال حاضر در ایران هم دردسترس است. برای داشتن اطلاعات دقیقتر با دکتر داخلی مشورت کنید.

آیا واکسن کرونا علیه سویه‌های جدید این ویروس ایمنی ایجاد می‌کند؟

برای ارزیابی اثربخشی واکسن فعلی در برابر انواع کرونا، مطالعات بیشتری لازم است. مجموعه‌ای از داده‌های درحال‌رشد نشان می‌دهد که اکثر واکسن‌ها ایمنی کافی را در برابر بسیاری از سویه‌ها، به‌ویژه برای انواع شدیدتر بیماری ایجاد می‌کنند. تأثیر انواع مختلف واکسن در برابر نوع خفیف بیماری بیشتر از موارد حاد آن است.

دلیل اینکه واکسن‌های کرونا اصولاً در برابر بیماری ایمنی را حفظ می‌کنند، احتمالاً مربوط به پاسخ ایمنی گسترده‌ای است که القا می‌کنند. این بدان معناست که بعید به نظر می‌رسد با تغییر ویروس یا جهش آن، واکسن‌ها در برابر ویروس کرونا کاملاً بی‌اثر شوند. اگر هرکدام از این واکسن‌ها در برابر یک یا چند نوع، از اثربخشی کمتری برخوردار باشند، احتمالاً می‌توان ترکیب آن‌ها را برای محافظت در برابر سویه‌های جدید به کار برد. بااین‌وجود، ارزیابی کامل آن به زمان و اطلاعات بیشتری نیاز دارد.

آیا سن و جنسیت افراد با عوارض احتمالی واکسن کرونا ارتباطی دارد؟

تأثیر واکسن کرونا مانند بیشتر واکسن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. با واکسیناسیون بیشتر افراد، ممکن است بتوانیم به‌دریج الگوهای بیماری را تعیین کنیم. این اطلاعات جمع‌آوری و به اشتراک گذاشته خواهند شد. بااین‌حال، فعلاً نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این عوارض در افراد با جنسیت و دسته‌بندی‌های مختلف چگونه خواهد بود.

داشتن یا نداشتن عوارض جانبی واکسن کرونا نشان‌دهنده‌ی چیست؟

این واکسن سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا از فرد در برابر ویروس محافظت کند. این روند گاهی اوقات می‌تواند عوارضی مانند تب، لرز یا سردرد ایجاد کند. بااین‌وجود، همه افراد این موارد را تجربه نمی‌کنند. وجود یا میزان واکنشی که ممکن است افراد به واکسیناسیون نشان دهند، لزوماً میزان پاسخ ایمنی بدنشان به واکسن را نشان نمی‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، این‌طور نیست که اگر عوارضی نداشتید، تصور کنید واکسن بر بدن شما بی‌اثر بوده است.

آیا بعد از زدن واکسن نیاز به خوردن یا نوشیدن مواد خاصی داریم؟

اثربخشی واکسن به هیچ ماده غذایی یا نوشیدنی خاصی قبل یا بعد از استفاده از آن بستگی ندارد. بااین‌وجود توصیه‌هایی نیز در این زمینه وجود دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به نخوردن غذاهای التهاب‌آور، ننوشیدن الکل، نوشیدن مایعات غیرالکلی فراوان و عدم تزریق واکسن با شکم خالی اشاره کرد. همچنین افراد باید قبل از تزریق واکسن خواب کافی داشته باشند.

دکتر مروارید دادرس متخصص قلب و عروق و فوق تخصص اکوکاردیولوژی در مورد بیماران قلبی و درگیریشون با کرونا و همینطور به سوالات بیماران قلبی درباره واکسن کووید در این ویدیو پاسخ دادند.

عوارض واکسن کرونا چیست؟

مانند هر واکسن دیگری، انواع واکسن کرونا نیز می‌توانند عوارض جانبی خفیف و کوتاه‌مدت مانند تب درجه پایین یا درد یا قرمزی در محل تزریق ایجاد کنند. بیشتر واکنش‌ها به واکسن‌ها خفیف است و طی چند روز به‌خودی‌خود از بین می‌رود. عوارض جانبی جدی یا طولانی‌مدت برای واکسن‌ها ممکن اما بسیار نادر است. واکسن‌ها به‌طور مداوم کنترل می‌شوند تا عوارض جانبی نادر احتمالی‌شان تشخیص داده شده و کارهایی برای محدودکردن وقوع آن‌ها انجام شود.

عوارض جانبی گزارش‌شده واکسن عمدتاً خفیف تا متوسط ​​و کوتاه‌مدت بوده است. آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• تب
• خستگی
• سردرد
• بدن درد
• لرز
• اسهال
• درد در محل تزریق

در بیشتر موارد، این عوارض را می‌توان با استراحت، مقدار زیادی مایعات غیرالکلی و استفاده از استامینوفن برای عوارض جانبی معمولی کنترل کرد. اگر حساسیت (درد) محل تزریق بعد از ۲۴ ساعت افزایش یافت یا عوارض جانبی در طی دو روز برطرف نشد با پزشک خود تماس بگیرید. اگر نفس تنگی، درد قفسه سینه، سرگیجه، مشکل در گفتار یا حرکت‌کردن دارید، فوراً با دکتر داخلی تماس بگیرید.

آیا واکسن کرونا حساسیت‌زا است؟

واکنش‌های شدید آلرژیک به‌ندرت در بعضی از انواع واکسن کرونا رخ‌داده است. یک واکنش آلرژیک شدید مانند آنافیلاکسی، احتمال جانبی بالقوه اما نادری پس از تزریق هر واکسنی است. در افرادی که خطر این واکنش در آن‌ها وجود دارد، (به‌عنوان‌مثال، داشتن تجربه قبلی واکنش آلرژیک به دوز قبلی واکسن)، ممکن است اقدامات احتیاطی انجام شود.

آیا باید قبل از زدن واکسن، قرص‌های رقیق‌کننده خون مصرف کرد؟

خیر. شما نباید داروی رقیق‌کننده خون مصرف کنید مگر اینکه دکتر متخصص عمومی، آن دارو را برای درمان یک بیماری که دچار آن هستید تجویز کرده باشد. واکسن کرونا برای افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند بی‌خطر است. بااین‌حال باید قبل از تزریق واکسن به فردی که واکسن را برای شما تزریق می‌کند در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید.

اگر واکسن کرونا بزنم، ممکن است دوباره کرونا بگیرم؟

درحالی‌که انواع واکسن کرونا به‌ویژه در برابر بستری‌شدن در بیمارستان و حالات شدید بیماری دارای اثربخشی بالایی هستند، هیچ واکسنی ۱۰۰٪ از بدن محافظت نمی‌کند. بنابراین، درصد کمی از افراد واکسینه‌شده وجود دارند که علی‌رغم واکسیناسیون، به کرونا مبتلا می‌شوند.

علاوه بر خصوصیات منحصربه‌فرد یک واکسن، عوامل مختلفی از جمله سن فرد، شرایط کلی سلامتی‌اش، بیماری‌های قبلی‌ او، قرارگرفتن در معرض ویروس کرونا یا گردش ویروس‌های مختلف در بدنش ممکن است توان واکسن را تحت تأثیر قرار دهد. ما هنوز نمی‌دانیم که مصونیت حاصل از واکسن‌های مختلف کرونا چه‌مدت دوام خواهد داشت. این یکی از دلایلی است که حتی در حال تولید و استفاده از واکسن هم باید به استفاده از تمام اقدامات بهداشت عمومی که برای کاهش خطر قرارگرفتن در معرض ویروس هستند مانند حفظ فاصله فیزیکی، زدن ماسک و شستن دست‌ها ادامه دهیم.

آیا زنان باردار، مادران شیرده و کسانی که قصد باردارشدن دارند می‌توانند واکسن بزنند؟

تاکنون اطلاعات زیادی پیرامون این مسئله وجود ندارد و با اینکه خطر ابتلا به ویروس بعد از دریافت هر واکسنی مطلقاً صفر نیست اما سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و دارو و انجمن کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا دریافت واکسن توسط زنان باردار یا کسانی که به کودکان خود شیر می‌دهند را ممنوع نکرده‌اند. بااین‌وجود، این سازمان‌ها به این افراد توصیه می‌کنند که قبل از دریافت واکسن با متخص زنان در این زمینه مشورت‌های لازم را داشته باشند. همچنین افرادی که قصد بچه‌دارشدن دارند باید بدانند که تاکنون هیچ نشانه‌ای مبنی‌بر اینکه زدن واکسن کرونا ممکن است برای فرایند بچه‌دارشدن یا موارد پس از آن مشکلی ایجاد کنند یافت نشده است.

آیا زنان در دوره قاعدگی می‌توانند واکسن کرونا بزنند؟

بله، زنان می‌توانند در هر مرحله از پریود واکسن دریافت کنند.

از کجا مطمئن شوم واکسن‌ کرونا mRNA ایمن است؟

برای اطمینان از ایمنی انواع واکسن، مراحل سخت تأییدی در نظر گرفته شده است. انواع واکسن کرونا قبل از دریافت تأییدیه از WHO و سازمان‌های نظارتی ملی، باید آزمایش‌های بالینی را تحت نظارت دقیق انجام دهند تا ثابت کنند که از نظر استاندارد و اثربخشی، معیارهای مورد توافق بین‌المللی را دارند.

فناوری mRNA از نظر ایمنی ارزیابی و تأیید شده است. آزمایش‌های بالینی نشان داده است که واکسن‌های mRNA پاسخ ایمنی ایجاد می‌کنند. این واکسن‌ها دارای اثربخشی بالایی در برابر بیماری هستند. فناوری واکسن mRNA برای چندین دهه از جمله در زمینه واکسن‌های ویروس زیکا، هاری و آنفولانزا موردمطالعه قرار گرفته است. واکسن‌های mRNA ارتباطی با ویروس زنده نداشته، با DNA انسان نیز تداخل پیدا نکرده و بر آن اثر سوء نمی‌گذارند.

آیا می‌توانم قبل یا بعد از زدن واکسن داروی مسکّن مصرف کنم؟

احساس تب خفیف، لرز، سردرد یا خستگی بعد از تزریق واکسن به این معنی است که سیستم ایمنی بدن شما در حال مبارزه با ویروس کروناست. متخصصین توصیه می‌کنند برای اطمینان از ایجاد قوی‌ترین پاسخ ایمنیِ ممکن در برابر کرونا ویروس، از خوردن مسکن جلوگیری کنید.

هنوز مشخص نیست که مسکن‌ها ممکن است در اثربخشی انواع واکسن کرونا تداخل ایجاد کنند یا خیر، اما چون این احتمال وجود دارد، بنابراین اگر می‌توانید بهتر است از داروهای مسکن استفاده نکنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید با متخصص عفونی در وب‌سایت داروباکس مشورت کنید.

آیا واکسن کرونا با داروهای سرکوب‌کننده ایمنی داخلی تداخل ایجاد می‌کند؟

افراد مبتلا به عفونت HIV یا سایر بیماری‌های نقص ایمنی یا افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای کرونای حاد باشند. هیچ داده‌ای برای تعیین ایمنی و اثربخشی واکسن کرونا در این گروه از افراد در دسترس نیست. بااین‌حال، انواع واکسن‌های کرونای مجاز FDA واکسن‌های زنده نیستند، بنابراین می‌توانند با خیال راحت برای افراد دارای نقص ایمنی تجویز شوند.

افراد مبتلا به نقص ایمنی می‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند. در حال حاضر داده‌ها برای اطلاع از زمان بهینه دریافت واکسن کرونا در میان افرادی که قصد دارند درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را انجام دهند، کافی نیستند. بااین‌حال، بر اساس بهترین روش‌های واکسیناسیونِ افراد دارای نقص ایمنی در حالت ایدئال، دریافت واکسن کرونا باید حداقل دوهفته قبل از شروع درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی انجام شود.

اگر دوز اول واکسن کرونا را بزنم اما دوز دوم را نزنم چه می‌شود؟

پاسخ کوتاه این است که اگر از دریافت دوز دوم واکسن صرف‌نظر کنید، محافظت حداکثری در برابر ویروس کرونا را از دست خواهید داد. تمام داده‌های آزمایش‌های بالینی مبتنی بر نتایج افرادی است که هر دو دوز را دریافت می‌کنند، واکسن‌های کرونا فایزر و مدرنا حداقل ۶ ماه پس از واکسیناسیون از بدن محافظت می‌کنند.

نه فایزر و نه مدرنا اثرات یک دوز را به‌عنوان بخشی از آزمایش‌های خود مطالعه نکرده‌اند، بنابراین نمی‌دانیم که اگر دومین دوز را دریافت نکنید، مصونیت واکسن‌های آن‌ها چه‌مدت طول خواهد کشید.

اگر قبلاً کرونا داشته‌اید، ممکن است فکر کنید که نیازی به دوز دوم ندارید. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر کرونا داشته باشید اولین دوز شما همان میزان محافظتِ دوز دوم واکسن را برای افرادی که هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند ایجاد می‌کند. بااین‌حال، قبل از تغییر توصیه‌ها، لازم است تحقیقات بیشتری در این مورد انجام شود.

به‌عبارت‌دیگر، خواه در گذشته کرونا داشته باشید یا نه، باید هر دو دوز واکسن‌هایی که دو دوز دارند را دریافت کنید.

آیا مصرف واکسن کرونا برای بیماران سرطانی ضرر دارد؟

افراد مبتلا به سرطان (یا با سابقه سرطان) می‌توانند برخی واکسن‌ها را دریافت کنند. بااین‌حال، این مسئله به عوامل زیادی ازجمله نوع واکسن و نوع سرطانی که فرد به آن مبتلا بوده یا هست بستگی دارد. به همین دلیل، بهتر است قبل از استفاده از هر نوع واکسنی با پزشک خود صحبت کنید.

در این ویدیو دکتر علیرضا رضایی در مورد بیماری سرطان و تزریق واکسن کرونا توضیحاتی را ارائه می دهند

آیا واکسن کرونا پارکینسون را تشدید می‌کند؟

در حال حاضر هیچ داده‌ای وجود ندارد که نشان دهد واکسن تأثیر منفی طولانی‌مدتی بر روی مبتلایان به پارکینسون دارد. برخی از افراد مبتلا به پارکینسون پس از واکسیناسیون، مواردی از بدتر شدن علائم خود را گزارش کرده‌اند. بااین‌وجود، باید دانست که این شرایط به احتمال زیاد کوتاه‌مدت بوده و پس از مدتی برطرف می‌شود.

آیا دریافت واکسن کرونا پس از بوتاکس ایمن است؟

بله. در صورت داشتن سابقه بوتاکس، واکسن‌زدن کاری بی‌خطر است. بااین‌حال، احتمال بسیار کمی وجود دارد که پس از واکسیناسیون، ناحیه‌ای که بوتاکس کرده‌اید کمی متورم شود. سه مورد در این زمینه توسط FDA (از یک نمونه ۱۵۱۸۴ نفری) گزارش شده است. این نهاد بهداشتی گفته است که این سه مورد پس از زدن واکسن مدرنا، تورم را در ناحیه‌ای که بوتاکس کرده بودند تجربه کرده‌اند. این مسئله به‌احتمال زیاد مربوط به پاسخ التهابی بدن است.

بااین‌وجود، علائم گزارش‌شده از این موارد خفیف بوده و به‌سرعت برطرف شده است. لازم به ذکر است که تورم ممکن است تا دوهفته پس از بوتاکس به‌طور طبیعی رخ دهد. بااین‌حال، اگر تورم سه تا چهار هفته پس از بوتاکس بازگردد، ممکن است نشانه‌ای از واکنش ایمونولوژیک بدن به واکسن باشد.

در حقیقت، این نوع تورم اتفاق غیرمعمولی نیست. مشاهده تورم در ناحیه تزریق در هر زمان که پاسخ التهابی در بدن مشاهده شود، کاملاً طبیعی است. التهاب می‌تواند ناشی از موارد مختلفی باشد که باعث ایجاد واکنش ایمنی می‌شود. برخی از غذاها، عوامل محیطی و البته ویروس‌ها می‌توانند سطح متفاوتی از التهاب را ایجاد کنند.

انجمن جراحان پلاستیک آمریکا (ASPS) استفاده از واکسن کرونا را برای هیچ فردی که سابقه استفاده از مواد پرکننده یا بوتاکس داشته باشد منع نمی‌کند. در واقع سود دریافت‌کردن واکسن کرونا بسیار بیشتر از ریسک استفاده از آن در افرادی است که از بوتاکس یا مواد پرکننده استفاده کرده‌اند. احتمال پدیدآمدن این عوارض بسیار کم است و حتی در صورت پیش‌آمدن، جدی نخواهند بود و به‌سرعت قابل‌رفع است. بااین‌وجود، بهتر است اگر از بوتاکس یا مواد پرکننده استفاده می‌کنید دوهفته صبر کرده و بعداً واکسیناسیون را انجام دهید.

آیا واکسن کرونا می‌تواند بر داروهایی که می‌خورم تأثیر بگذارد؟

ما فعلاً نمی‌دانیم که آیا واکسن‌های کرونا می‌توانند بر داروها تأثیر بگذارد یا خیر. بااین‌حال، آنچه از نحوه عملکرد آن می‌دانیم نشان می‌دهد که احتمال واکنش منفی بین واکسن کرونا و هر داروی دیگری بسیار ناچیز است. مصرف داروها نباید دلیلی برای تأخیر در تزریق واکسن کرونا باشد.

آنچه مسلم است این است که افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای در صورت ابتلا به کرونا، در معرض خطر علائم جدی‌تری قرار دارند. برخی از این شرایط اساسی عبارت‌اند از:

• بیماری‌های قلبی
• دیابت
• سرطان
• بیماری‌های مزمن کلیوی
• مشکلات مزمن ریه، از جمله بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
• آسم متوسط ​​تا شدید
• آلزایمر
• افرادی که اضافه‌وزن یا چاقی مفرط دارند.
• زنان باردار یا کسانی که در ۶ ماه گذشته وضع حمل کرده‌اند.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف
• سایر شرایطی که به استفاده از داروهای منظم نیاز دارد.

برای این افراد، ابتلا به کرونا بسیار خطرناک‌تر از تزریق واکسن است.

آیا داروهایی که می‌خورم می‌توانند بر واکسن‌های کرونا تأثیر بگذارند؟

این احتمال وجود دارد که برخی از داروها، به‌ویژه استروئیدها و داروهای ضد التهاب، روی پاسخ بدن شما به واکسن تأثیر بگذارند. این داروها ممکن است واکسن کرونا را برای شما کم‌اثر کنند.

به نظر می‌رسد برای واکسن کرونا همین اتفاق رخ می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، تأثیر واکسن در افرادی که از داروهای ضدالتهاب یا سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، احتمالاً کمی از افرادی که این داروها را مصرف نمی‌کنند کمتر خواهد بود. بااین‌وجود، به‌خصوص برای افرادی که نیاز به استفاده از این داروها دارند، مصونیتی که واکسن کرونا می‌تواند ایجاد کند از عدم ایجاد مصونیت بسیار بهتر است.

آیا واکسن‌ها روی افرادی که دارو مصرف می‌کنند آزمایش شده است؟

افرادی که از داروهای مختلف استفاده می‌کنند در آزمایش‌های واکسن‌های فایزر، مدرنا و واکسن کرونای جانسون و جانسون شرکت کردند. آن‌ها عوارض خاصی را نشان ندادند. آزمایش‌های فاز ۳ اصلی شامل افرادی با تعدادی بیماری زمینه‌ای از جمله موارد زیر بود:

• بیماری‌های ریه
• بیماری‌های قلبی
• بیماری‌های کبدی
• چاقی
• دیابت
• سرطان
• ایدز

این افراد همراه با سایرین موردمطالعه قرار گرفتند.

محققان برای ارزیابی واکسن‌ها، افرادی را که دارای شرایط بیماری زمینه‌ای بودند در بین جمعیت زیادی به‌طور عمدی وارد کردند. به شرکت‌کنندگان در این آزمایش‌ها گفته نشده بود که هنگام دریافت واکسن، درمان‌های پزشکی منظم خود را تغییر دهند بنابراین می‌توان تصور کرد که بسیاری از آن‌ها داروهای مختلفی را مصرف می‌کردند.

آیا واکسن کرونا می‌تواند در افرادی که دارو مصرف می‌کنند واکنش آلرژیک ایجاد کند؟

اگر به هر یک از مواد واکسن به‌ویژه پلی‌اتیلن گلیکول (PEG) یا پلی‌سوربات حساسیت دارید نباید واکسن بزنید. بااین‌وجود، ما هنوز نمی‌دانیم که آیا مصرف سایر داروها خطر واکنش آلرژیک به واکسن را تغییر می‌دهد یا خیر.

آیا مصرف هم‌زمان واکسن کرونا با واکسن‌های دیگر خطرناک است؟

طبق نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا هم‌زمان با واکسن کرونا می‌توان با خیال راحت واکسن‌های دیگری (مانند واکسن آنفولانزا) را دریافت کرد.

بااین‌حال، اگر قصد دارید چند واکسن را به ‌صورت هم‌زمان دریافت کنید، باید آن‌ها را در قسمت‌های مختلف بدن بزنید. در این صورت اگر بدنتان واکنشی به تزریق از خود نشان دهد، علت آن بهتر مشخص خواهد شد.

منبع: immunology , CDC , Publichealth , yalemedicine , usatoday , iums , WHO , NYtimes , Gavi , Bharatbiotech , Mayoclinic , Apdaparkinson , Drugs , Cancer , Rheumatologist