اکس‌کاربازپین چیست ؟ | داروی ضدتشنج و تثبیت‌کننده خلق

اکس‌کاربازپین (Oxcarbazepine) یک داروی ضدتشنج و تثبیت‌کننده خلق است که برای درمان صرع (epilepsy) و در برخی موارد اختلال دوقطبی (Bipolar disorder) استفاده می‌شود. این دارو با کاهش فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز، از بروز تشنج جلوگیری می‌کند و تعادل عصبی را بهبود می‌بخشد.

💊 موارد مصرف اکس‌کاربازپین

• درمان صرع جزئی (partial seizures) با یا بدون گسترش ثانویه
• درمان کمکی یا خط اول در صرع مقاوم به داروهای دیگر
• درمان کمکی در اختلال دوقطبی به عنوان تثبیت‌کننده خلق
• در برخی موارد برای کاهش درد نوروپاتیک

⚙️ مکانیسم اثر اکس‌کاربازپین

اکس‌کاربازپین با مسدود کردن کانال‌های سدیمی وابسته به ولتاژ در سلول‌های عصبی، از تحریک‌پذیری بیش از حد نورون‌ها جلوگیری می‌کند. در نتیجه، انتقال سیگنال‌های غیرطبیعی در مغز کاهش یافته و احتمال بروز تشنج کمتر می‌شود.

🕓 نحوه مصرف

• دوز شروع معمول: ۳۰۰ میلی‌گرم، دو بار در روز (در بزرگسالان)
• دوز می‌تواند بسته به پاسخ بدن به‌تدریج افزایش یابد تا حداکثر ۲۴۰۰ میلی‌گرم در روز
• در کودکان دوز مصرفی بر اساس وزن بدن تنظیم می‌شود.
• دارو را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد.
• قرص‌ها را کامل ببلعید؛ از خرد کردن یا جویدن آن‌ها خودداری کنید.

⚠️ هشدارها و نکات مهم

• قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث افزایش خطر تشنج شود؛ کاهش دوز باید به‌تدریج انجام شود.
• ممکن است در شروع درمان احساس خواب‌آلودگی، گیجی یا دوبینی ایجاد شود.
• پیش از شروع مصرف، عملکرد کبد و کلیه باید بررسی شود.
• در صورت بروز علائم حساسیت پوستی، فوراً به پزشک مراجعه کنید (احتمال سندرم استیون جانسون).

💢 عوارض جانبی احتمالی

• سرگیجه یا خواب‌آلودگی
• تهوع، استفراغ یا ناراحتی گوارشی
• اختلال در هماهنگی حرکتی
• سردرد یا خستگی
• کاهش سطح سدیم خون (هیپوناترمی)
• راش یا خارش پوستی

🚫 موارد منع مصرف

• حساسیت به اکس‌کاربازپین یا کاربازپین
• بیماران با سابقه واکنش آلرژیک شدید نسبت به داروهای ضدتشنج مشابه

💡 تداخلات دارویی

• قرص‌های ضدبارداری: اکس‌کاربازپین می‌تواند اثر آنها را کاهش دهد.
• فنی‌توئین و کاربامازپین: ممکن است سطح خونی این داروها را تغییر دهد.
• الکل و داروهای آرام‌بخش: افزایش خواب‌آلودگی و سرگیجه

🧊 نحوه نگهداری

دارو را در دمای اتاق (۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و دور از رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از دسترس کودکان دور نگه دارید.

📋 نکات پایانی

اکس‌کاربازپین یکی از داروهای مؤثر برای کنترل تشنج و تثبیت خلق است، اما باید با نظارت پزشک مصرف شود. انجام آزمایش‌های دوره‌ای خون برای بررسی عملکرد کلیه و میزان سدیم ضروری است.